انتقال مجدد نیتروژن، غلظت عناصر نیتروژن، پتاسیم و فسفر گندم‌های دی، تترا و هگزاپلوئید در پاسخ به نیتروژن

ارتباط کاربرد کود نیتروژن با انتقال مجدد نیتروژن، غلظت عناصر فسفر، پتاسیم و نیتروژن در گندم به‌خوبی شناخته شده نیست. مطالعه حاضر به‌منظور ارزیابی انتقال مجدد نیتروژن و وضعیت برخی از عناصر غذایی در برگ و دانه گندم‌های قدیم دی، تترا و هگزاپلوئید در پاسخ به نیتروژن در شرایط گلدانی اجرا شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی چاه اناری دانشکده کشاورزی واقع در دانشگاه صنعتی اصفهان از پاییز 1396 تا تابستان 1397 و در فضای باز انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 18/66، 37/33 و 56 میلی‌گرم نیتروژن خالص در هر کیلوگرم خاک) و دوازده ژنوتیپ گندم با سطوح مختلف پلوئیدی دی، تترا و هگزاپلوئید بودند. انتقال مجدد نیتروژن با افزایش کاربرد کود نیتروژن در تمام ژنوتیپ‌ها افزایش یافت، اما میزان این افزایش در ژنوتیپ‌های مختلف متفاوت بود. انتقال مجدد نیتروژن در ارقام اصلاح شده تا سطح بالای نیتروژن و در گندم‌های قدیمی و پوشینه‌دار تا سطح متوسط نیتروژن افزایش یافت. غلظت عناصر فسفر، پتاسیم و نیتروژن اندام رویشی و دانه پاسخ مثبت به کاربرد کود نیتروژن نشان دادند. در شرایط کاربرد کم کود نیتروژن گندم‌های قدیمی و پوشینه‌دار غلظت عناصر غذایی بالاتری نسبت به گندم‌های اصلاح شده داشتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در شرایط کمبود نیتروژن گندم‌های قدیمی در جذب و استفاده از عناصر غذایی نسبت به گندم‌های اصلاح شده بهتر عمل می‌کنند.

Nitrogen Remobilization and N-P-K Concentration of Wheats of Different Ploidy Levels Respond Differently to Nitrogen Supply

Relationship of nitrogen (N) supply to nitrogen remobilization and leaf and grain P, K, and N status of wheat lacks clarity. The present pot experiment was conducted to evaluate nitrogen remobilization and leaf and grain P, K, and N status of ancient wheats of different ploidy levels in response to nitrogen. The experiment was carried out in Fall 2017Spring 2018 at the Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran. The experiment was designed as a 3replicate factorial completely random design with N fertilization treatment (at four levels of 0, 18.66, 37.33, and 56 mg N kg1 soil) and genotype (consisting of 12 genotypes) as experimental factors. Nitrogen remobilization of the ancient and hulled wheats were increased when exposed to the low and medium N supplies. However, the Nitrogen remobilization of the standard durum and bread wheats were increased with increases in the N supply. Leaf and grain P, leaf N, and grain K concentrations responded positively to the N supply and ancient and hulled wheats equaled or exceeded those of the improved wheats particularly when grown in the absence of high N supplies. The presented data indicates that in conditions of nitrogen deficiency, the ancient wheats outperform improved wheats in terms of absorption and utilization of macronutrients.