تاثیر پاکلوبوترازول بر دمای سطح سایه‌انداز و برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی دو رقم کلزا (.brassica napus l) در رژیم‌های متفاوت آبیاری

یکی از راه‌های جلوگیری از کاهش عملکرد کلزا در شرایط محدودیت رطوبت استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد است. به‌منظور بررسی تاثیر پاکلوبوترازول (صفر،50، 100، 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر) بر دمای سطح سایه‌انداز و برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی دو رقم کلزا (اوکاپی و ناتالی) تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی انتهای فصل، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور فریدونشهر، در سال زراعی 961395 طراحی و اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده، بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که همه فاکتورهای مورد بررسی (تنش خشکی آخر فصل، رقم و پاکلوبوترازول) بر طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و دمای کانوپی اثر معنی‌داری داشتند. هر دو رقم مورد استفاده در این پژوهش نسبت به تنش خشکی در زمان گلدهی بسیار حساس بوده به‌‌طوری ‌که تنش خشکی باعث کاهش 40 درصدی عملکرد در هر دو رقم شد. در هر دو رقم در شرایط آبیاری مطلوب تیمار 100 میلی‌گرم در لیتر و در شرایط تنش تیمار 200 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول بیشترین میزان عملکرد را در گیاه کلزا تولید کردند. هر دو رقم پاسخ مشابهی نسبت به تنش خشکی و پاکلوبوترازول داشتند، ولی به‌طور کلی رقم ناتالی عملکرد بالاتری (5346 کیلوگرم در هکتار) را نسبت به رقم اوکاپی (4910 کیلوگرم در هکتار) تولید کرد. همچنین در هر دو رقم دمای سطح کانوپی گیاه نیز تحت تاثیر پاکلوبوترازول در شرایط تنش خشکی کاهش یافت. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎیﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد شد، ﻟﯿﮑﻦ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪه رﺷﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺨﺸﯽ از ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ را ﺟﺒﺮان کند. ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ، اﺳﺘﻔﺎده از پاکلوبوترازول ﺑﻪﻋﻨﻮان راﻫﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس برای اﻓﺰایﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﺮایﻂ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ است.

Effect of Paclobutrazol on Canopy Temperature and Some Quantitative and Qualitative Characteristics of Two Rapeseed (Brassica napus L.) Cultivars in Different Irrigation Regimes

Plant growth regulators (PGRs) are used to prevent reduction in rapeseed grain yield under limited moisture conditions. A field experiment was conducted to investigate the effect of paclobutrazol (0, 50, 100, 150 and 200 mg L1) on canopy surface temperature and some quantitative and qualitative characteristics of two rapeseed cultivars (Okapi and Natalie) under full irrigation and late season drought stress conditions at Research Station of College of Agriculture and Natural Resources of Payam Noor University of Fereydunshahr, Isfahan, Iran, in 20162017 growing season. The experimental design was split split plot based on randomized complete block design with three replicates. Results showed that all the treatments including late season drought stress, paclobutrazol and cultivar had significant effects on number of seeds per pod, pod length, seed weight, canopy temperature and seed yield. Both cultivars were highly sensitive to late season drought stress at flowering, so that drought stress led to a nearly 40% decrease in grain yield of both cultivars. In both cultivars the application of 100 mg L1 paclobutrazol under full irrigation and 200 mg L1 under late season drought stress produced the highest grain yield. Both cultivars had similar responses to drought stress and paclobutrazol, while Natalie (5346 kg ha1) produced higher yield than Okapi cultivar (4910 kg ha1). Also, in both cultivars the application of paclobutrazol reduced canopy temperature under drought stress conditions. According to our results, although drought stress suppresses rapeseed grain yield and yield components, the examined plant growth regulator could be harnessed to compensate, at least in part, for the yield suppression imposed by the late season drought stress. Therefore, use of paclobutrazol could be recommended to alleviate the drought stress effect on rapeseed.