بهینه‌سازی کارایی کلتودیم در کنترل دم‌روباهی سبز (setaria viridis)

بهینه‌سازی کارایی علف‌کش‌ها به‌وسیله مواد افزودنی یکی از راهکارهای اکولوژیکی و اقتصادی در مدیریت علف‌های هرز است. به‌منظور بررسی اثر کاربرد روغن‌های گیاهی بر کارایی علف‌کش کلتودیم در کنترل دم‌روباهی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی شامل غلظت کلتودیم در شش سطح (صفر، 7/5، 15، 30، 60 و 120 گرم ماده موثره در هکتار) و ماده افزودنی در هشت سطح (بدون روغن گیاهی و با روغن‌های گیاهی کنجد، بادام تلخ، بادام شیرین، پنبه‌دانه، کلزا، منداب و سویا) با چهار تکرار در سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که غلظت کلتودیم، نوع روغن گیاهی و اثر متقابل غلظت در روغن گیاهی بر صفات اندازه‌گیری شده دم‌روباهی شامل ارتفاع، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و حجم ریشه معنی‌دار است. افزایش توانایی نسبی برای تمامی صفات اندازه‌گیری شده بر اساس دز موثر 50 درصد مشاهده شد که نشان‌دهنده افزایش کارایی کلتودیم در کنترل دم‌روباهی است. نتایج این مطالعه همچنین کاهش دز موثر 90 درصد برای زیست‌توده تر و خشک دم‌روباهی سبز در حضور تمامی روغن‌های گیاهی را نشان داد. بیشتر بودن مقادیر توانایی نسبی برای زیست‌توده تر و خشک ریشه در مقایسه با زیست‌توده تر و خشک اندام هوایی حساسیت بیشتر ریشه به کاربرد روغن‌های گیاهی با افزایش انتقال کلتودیم به ریشه نشان داده شد. کاربرد روغن‌های گیاهی کنجد، بادام تلخ، بادام شیرین، پنبه‌دانه، کلزا، منداب و سویا به‌ترتیب منجر به افزایش کارایی کلتودیم در کاهش وزن خشک اندام هوایی دم‌روباهی سبز به‌ترتیب به‌میزان 1/20، 1/26، 1/42، 1/39، 1/41، 1/43 و 1/41 برابر شد. درنهایت، کاربرد روغن‌های گیاهی به‌همراه دم‌روباهی سبز می‌تواند به‌عنوان رهیافتی اکولوژیکی و زیست‌محیطی مدنظر قرار گیرد.

Optimizing the Performance of Clethodim in Green foxtail (Setaria viridis) Control

Optimizing the effectiveness of herbicides by additives is one of the ecological and economical approaches for weed management. The aim of this study was to investigate the effect of vegetable oils on the efficacy of clethodim herbicide in control of foxtail as a factorial based on a completely randomized design including clethodim concentration in six levels (0, 7.5, 15, 30, 60 and 120 g ai per ha) and additives in eight levels (without vegetable oil and vegetable oils of sesame, bitter almonds, sweet almonds, cottonseed, canola, rapeseed and soybean) with four replications in 2014 in Research Greenhouse of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. The results of this study showed that clethodim concentration, vegetable oil types and interaction effect of concentrations in vegetable oils had a significant effect on measured traits of foxtail including height, fresh and dry weight of shoot and root and root volume. Increasing relative potency for all traits measured based on 50% effective dosage was observed, which indicates an increase in the efficiency of clethodim in foxtail control. The results of this study also showed a 90% effective dose reduction for fresh and dry weight of green foxtail in the presence of all vegetable oils. The higher relative potency for fresh and dry weight of roots compared with fresh and dry weight of the shoot showed greater root susceptibility to the application of vegetable oils by increasing the transfer of clethodim to the root. The application of sesame, bitter almonds, sweet almonds, cottonseed, canola, rapeseed and soybean oil led to 1.20, 1.26, 1.42, 1.39, 1.41, 1.43, and 1.41 times increases, respectively, in clethodim performance. Finally, application of vegetable oils as additives to clethodim herbicide can be considered as an ecological and environmental approach for controlling green foxtail.