ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات زراعی و فیزیولوژیک گندم در دو محیط مزرعه‌ای

این پژوهش به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی گندم نان، گندم دوروم و تریتیکاله با استفاده از صفات زراعی و فیزیولوژیک انجام شد. ارزیابی تنوع ژنتیکی 24 ژنوتیپ در دو ناحیه (مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، واقع در لورک نجف‌آباد و مزرعه عاشق‌آباد اصفهان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در هر ناحیه، در سال 96-1395 انجام گرفت. در این مطالعه 20 ژنوتیپ گندم نان (3 داخلی و 17 خارجی)، دو ژنوتیپ گندم دوروم و دو ژنوتیپ تریتیکاله مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ژنوتیپ برای کلیه صفات به‌جز فلورسانس بیشینه معنی‌دار بوده است. در تمام صفات مورد مطالعه ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای اکثر صفات اختلاف زیادی نداشته‌اند که نشان‌دهنده تاثیر بیشتر آثار ژنتیکی بر این صفات بوده است. بررسی روابط همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه با صفات تعداد سنبله در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد. تجزیه به عامل‌ها، چهار عامل پنهانی را که در مجموع 66/47 درصد از تنوع موجود در مجموعه بود را توجیه کرد. این عامل‌ها به‌ترتیب تحت عنوان طول دوره رسیدگی، دانه، عملکرد و فتوسنتز معرفی شدند. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها بر مبنای صفات مورد مطالعه ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه تفکیک کرد که بعضی از گروه‌ها دارای خصوصیات مطلوب بوده و برای مقاصد به‌نژادی مفید هستند.

Evaluation of Genetic Diversity of َAgronomic and Physiological Traits in Wheat under Two Field Environments

This study was conducted to investigate the genetic diversity of bread wheat, durum wheat and triticale using agronomic and physiological traits. Genetic diversity of 24 genotypes was evaluated in 2 locations (Research Farm of College of Agriculture, Isfahan University of Technology, located at Lavark, NajafAbad and Asheghabad farm), Isfahan, Iran, using a randomized complete block design with two replications in each location during 2016217. In this study 20 bread wheat, 2 durum wheat and 2 triticale genotypes were examined. Results of analysis of variance showed that the effect of genotype for all traits, except for maximum fluorescence, was significant. In the studied traits, phenotypic and genetic variation coefficients did not considerably differ for most of the traits, indicating the prominent genetic effects on these traits. The correlation coefficients showed that there is a positive and significant correlation between grain yield with number of spike per plant, biological yield and harvest index. Factor analysis revealed four hidden factors that justified a total of 66.47 percent of the variation in the experimental materials. These factors were introduced as maturity period, grain, yield and photosynthesis, respectively. The cluster analysis of genotypes based on the studied traits divided the genotypes into four groups, some of which have desirable traits and are relevant for the breeding program.