اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر برخی صفات فیزیولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد گیاه کینوا

به‌منظور بررسی اثر توام کودهای شیمیایی و زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کینوا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397-1396 در منطقه‌ دستگرد (برخوار) اصفهان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل کود شیمیایی در چهار سطح (شاهد، کود شیمیایی اوره، کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل و تلفیق کود شیمیایی اوره و سوپر فسفات تریپل) و کود زیستی در چهار سطح (عدم تلقیح با کود زیستی، تلقیح با نیتروکسین، تلقیح با بیوفسفر و تلقیح توام با نیتروکسین و بیوفسفر) بود. نتایج نشان داد که اثر برهم‌کنش تیمارهای کود شیمیایی و کود زیستی بر شاخص سطح برگ، عملکرد دانه و اجزای عمکرد شامل تعداد خوشه در متر‌مربع، تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه گیاه کینوا در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. تیمار تلفیق کودهای شیمیایی اوره و سوپرفسفات بیشترین تاثیر را بر عملکرد بیولوژیک کینوا داشت. در مجموع نتایج نشان داد منابع کودی نیتروژن اثر معنی‌داری بر صفات ارتفاع بوته، میزان کلروفیل و تعداد خوشه در متر‌مربع داشتند و منابع کودی فسفر موجود در پژوهش نیز بیشترین تاثیر را بر صفات شاخص سطح برگ، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک کینوا داشتند که این موضوع را می‌توان با تاثیر بیشتر نیتروژن بر مرحله رویشی و نقش فیزیولوژیک فسفر در تشکیل گل و دانه‌بندی کینوا مرتبط دانست. در این پژوهش کاربرد تلفیقی کودهای زیستی به‌همراه تمام تیمارهای کود شیمیایی مورد استفاده، باعث افزایش عملکرد گیاه کینوا نسبت به تیمار شاهد شد. از این‌رو استفاده از کودهای زیستی به‌عنوان مکمل‌های غذایی را می‌توان به‌عنوان راهکاری کاربردی برای مصرف بهینه‌ و متعادل کودهای شیمیایی در راستای تحقق اهداف کشاورزی پایدار در زراعت کینوا معرفی کرد.

Effect of Chemical and Biological Fertilizers on Some Physiological Traits, Yield Components and Yield of Quinoa Plant

In order to investigate the effects of solitary and combined application of chemical and biological fertilizers on the yield and yield components of quinoa plant, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in Dastgerd (Borkhar), Isfahan, central Iran, during the 20172018 growing season. Experimental factors included four levels of Chemical fertilizers [control, urea, triple superphosphate (TSP), and combined urea + TSP fertilizers] and biofertilizers at four levels (no inoculation, and inoculations with nitroxin, biophosphorus, and combined nitroxin + biophosphorus). Results showed that the interaction effects of chemical and biological fertilizers on leaf area index, grain yield, and yield components (including number of panicles per m2, number of grains per panicle, and 1000grain weight) of quinoa plant were significant at 1% probability level. Combined application of urea and TSP fertilizers had the highest impact on the biological yield. Overall, the results showed that plant height, chlorophyll content and the number of panicles per m2 were significantly influenced by nitrogen sources of fertilizers used in this study. The phosphorus fertilizer sources had the highest effects on leaf area index, number of grains per panicle, 1000grain weight, grain yield, and biological yield, which can be attributed to the greater impact of nitrogen on the increase of prolific panicles and to the marked role of phosphorus in both flower and grain formation. The integrated application of biofertilizers and all of the examined chemical fertilizers treatments increased the yield of quinoa plant compared to the control. Therefore, the application of biofertilizers as supplements can be introduced as a practical approach for optimal and balanced use of chemical fertilizers in order to achieve sustainable agriculture goals in quinoa cultivation.