تحلیل محدودیت‌های عملکرد گندم در پارس‌آباد مغان، شمال غرب ایران

یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول (خلا عملکرد) است. بنابراین شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد و خلا عملکرد بسیار حائز اهمیت است. به‌همین منظور مطالعه‌ای در پارس‌آباد مغان در 60 مزرعه در دو سال زراعی متوالی 95-1393 به‌صورت پیمایشی و به‌روش آنالیز مقایسه‌ای (cpa) انجام شد. در این پیمایش کلیه اطلاعات مربوط به مدیریت زراعی گندم و برخی اطلاعات گیاه زراعی در طول فصل رشد اندازه‌گیری و ثبت شدند. با استفاده از رگرسیون گام به گام رابطه بین عملکرد و کلیه متغیرها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابل حصول 2316/42 کیلوگرم در هکتار خلا وجود دارد. مشخص شد تعداد عملیات تهیه زمین، تجربه کشاورز، تکرار مصرف قارچ‌کش، تاریخ کاشت، تقسیط کود اوره و تراکم سنبله قابل برداشت به‌ترتیب 4/6، 13/4، 14/3، 18، 20 و 29/7 درصد در ایجاد این خلا نقش دارند. بررسی داده‌ها نشان داد که بیشتر متغیرها تحت کنترل مدیریت زراعی قرار دارند. به‌نظر می‌رسد که با مدیریت صحیح مزارع و درنظر گرفتن عوامل خلا عملکرد گفته شده، می‌توان عملکرد دانه گندم در مزارع آبی را در حدود 2316/42 کیلوگرم در هکتار نسبت به عملکرد فعلی کشاورزان، افزایش داد.

Analyzing Wheat Yield Constraints in Parsabad Moghan, North-West of Iran

One of the main problems in crop production in Iran is the difference between actual yield and attainable yield which is called yield gap. Thus, identifying yield constraints and yield gap are important. Therefore, a study was conducted in 60 farms in Parsabad Moghan, during 201314 and 201415 crop years using Comparative Performance Analysis (CPA). In this study, several attributes related to management operations and crop characteristics were recorded and measured. Then, the relationship between different variables and grain yield were considered, using stepwise regression. The results showed that there is a 2317.42 kg/ha difference (gap) between actual yield (average farmers' yield) and attainable yield (maximum farmers' yield). It was identified that planting time, spike density, the number of vents of split application of urea, the number of land preparation operations, farming experience and repeated use of fungicides with contributions of about 18, 29.7, 20, 4.6, 14.3 , and 13.4 percent, respectively, were responsible for this yield gap. Further analysis of the data revealed that most of the variables listed above can be controlled by the agronomic management. It was concluded that with proper farm management and considering the listed yield gap factors, it would be possible to obtain higher grain yields of about 2316 kg/ha in the irrigated wheat farms, compared to the current average farmers rsquo; yield.