اثر نیتروژن و تداخل علف هرز بر ویژگی‌های کمّی و کیفی چغندرقند

به‌منظور بررسی اثر نیتروژن و تداخل علف‌های هرز بر رشد و عملکرد چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1390 در منطقه حنا (سمیرم، اصفهان) اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح نیتروژن خالص از منبع اوره (صفر،210،150،70 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان فاکتور اصلی و تداخل علف هرز در مراحل رشدی چغندرقند (681012برگی و تمام مراحل رشد) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر بر هم‌کنش نیتروژن و علف هرز بر ویژگی‌های کمّی و کیفی چغندرقند (عملکرد ریشه و قند) در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود. با افزایش سطح نیتروژن از 150 به 210 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، قند ملاس، سدیم و نیتروژن مضره به‌طور معنی‌داری به‌ترتیب به‌میزان 7/48، 24/26 و 21/09 درصد افزایش و درصد قند ناخالص، ضریب قلیائیت، درصد قند قابل استحصال نیز به‌طور معنی‌داری به‌ترتیب به‌میزان 3/09، 8/18، 4/78 درصد کاهش یافتند. بیشترین افزایش وزن تر کل، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، کل ماده خشک و عملکرد ریشه (به‌ترتیب 2/10، 2/18، 1/55، 1/73 و 1/33 برابر) در بالاترین سطح نیتروژن (210 کیلوگرم در هکتار) و حضور علف هرز در مرحله شش‌برگی در مقایسه با عدم مصرف نیتروژن به‌دست آمد. کاهش مدت زمان رقابت علف هرز و یا وجین علف هرز در مرحله شش‌برگی چغندرقند به‌همراه افزایش نیتروژن تا سطح 150 کیلوگرم در هکتار منجر به کاهش تداخل علف هرز و اثرات سوء نیتروژن بر ویژگی‌های کیفی و نیز افزایش عملکرد ریشه چغندرقند شد.

Effect of Nitrogen and Weed Interference on the Quality and Quantity of Sugar Beet (Beta vulgaris L.)

In order to determine the effect of weeds interference and nitrogen on the sugar beet growth and yield, a field study was performed in the 2010 growing season as a split plot design based on RCBD with three replications in Hana region (Semirom, Esfahan). Treatments were four levels of nitrogen from urea source as the main factor (0, 70, 150 and 210 kg ha1) and weed interference at five levels (6leaf, 8leaf, 10leaf, 12leaf, and throughout the growth stages) growth stages in sugar beet as the sub factor. The results indicated that nitrogen and weed interaction had significant effects on the quantitative and qualitative traits of sugar beet (root yield and sugar). With increasing the nitrogen levels from 150 to 210 kg ha1, the percentages of sugar molasses, sodium, and alpha;amino nitrogen were increased by 7.48, 24.26 and 21.09%, respectively, while the impurity percentage of sugar, alkalinity coefficient, and extractable sugar content were reduced by 3.09, 8.18, and 4.78% , respectively. The highest total fresh weight, root fresh weight, root dry weight, total biomass and root yield (2.1, 2.18, 1.55, 1.73 and 1.33times, respectively) were achieved under high levels of nitrogen (210 kg ha1) and weed interference at the 6leaf growth of sugar beet in comparison to the use of no nitrogen. Reduced duration of weed competition and /or weed free till 6 leaf growth stage of sugar beet along with application of 150 kg ha1 N led to reduction in weed interference, detrimental effect of nitrogen on quality characteristics, and increase in the root yield of sugar beet.