مقایسه روش محلول‌پاشی و مصرف خاکی آهن بر ویژگی فیزیولوژیکی- بیوشیمیایی و آهن فعال گیاه یونجه یکساله (medicago scutellata l.) در مقادیر مختلف آهک در خاک

کاهش حلالیت آهن در خاک‌های آهکی منجر به بروز علائم زرد‌برگی در گیاه می‌شود. به‌منظور بررسی پاسخ گیاه یونجه یک‌ساله به کمبود مستقیم و غیر مستقیم آهن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آهک (صفر، چهار و هشت درصد) و پنج سطح آهن (صفر، 5 و 10 میلی‌‌گرم آهن بر کیلوگرم خاک و صفر و 2.1 میکرومولار آهن به‌صورت محلول‌پاشی) بود. دو غلظت صفر آهن در روش مصرف خاکی و محلول‌پاشی آهن به‌ترتیب به‌عنوان کنترل خاکی و محلول‌پاشی درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که افزودن هشت درصد آهک به خاک در تیمارهای کنترل موجب بروز علائم زردبرگی، کاهش غلظت کلروفیل، آهن کل و فعال برگ، پروتئین، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا و افزایش غلظت ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی برگ نسبت به سطح صفر درصد آهک شد؛ درحالی ‌که کاربرد خاکی و محلول‌پاشی آهن موجب بهبود علائم زرد‌برگی، افزایش غلظت کلروفیل، آهن و پروتئین برگ شد که با کاهش معنی‌دار غلظت ترکیبات فنولیک در هر سه سطح آهک همراه بود. کاربرد محلول‌پاشی برگی در سه سطح آهک، موجب افزایش در جذب آهن کل و فعال برگ نسبت به دو تیمار مصرف خاکی شد. درحالی‌ که محلول‌پاشی آهن در دو سطح چهار و هشت درصد آهک، موجب کاهش معنی‌داری در غلظت ترکیبات فنولیک نسبت به دو تیمار مصرف خاکی شد. بیشترین غلظت کلروفیل برگی در بالاترین سطح آهک، در دو تیمار 10 میلی‌گرم آهن بر کیلوگرم خاک و محلول‌پاشی آهن مشاهده شد. با توجه به نتایج حاصل، استفاده از روش محلول‌پاشی آهن در خاک‌های آهکی برای کاهش اثرات زرد‌برگی ناشی از آهک توصیه می‌شود.

Comparison of Foliar and Soil Fe Fertilization on Medicago scutellata Physiological-Biochemical Characteristics and Active Iron in Soils Containing Different Amounts of Lime

Reducing iron solubility in calcareous soils causes iron chlorosis symptoms in the plant. In order to investigate the response of M. scutellata to direct and indirect iron deficiency, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications. The experimental factors included three levels of lime (0, 4 and 8%) and five levels of Fe (0, 5 and 10 mg Fe Kg soil1 as soil application and 0 and 2.1 micro;M Fe as foliar spray). Zero Fe concentrations in soil and foliar Fe fertilization was considered as controlS and controlF treatment, respectively. The results showed that the amendment of 8% CaCO3 in control treatments caused typical Fe deficiency symptoms, including decreases in chlorophyll, total and extractable leaf Fe concentration, protein, leaf relative water content, membrane stability index and increases in leaf total phenolic and flavonoid concentration when compared to 0% lime. The soil and foliar Fe fertilisation led to the improvement of Fe chlorosis, increases in chlorophyll, Fe, protein, and decreases in concentration of phenolic compounds in three levels of lime. The foliar Fe fertilization in three levels of lime increased total and extractable leaf Fe content, compared to two soil Fe treatments, but foliar Fe fertilization (in 4 and 8% of lime) yielded progressively lower leaf phenolic compounds. The highest leaf chl concentration in 8% lime was observed in 10 mg Fe Kg soil1 and foliar Fe fertilization. The presented data indicate that the use of foliar application of Fe (Fe EDDHA) is potent to reduce the effects of lime induced chlorosis in plants in calcareous soils.