بهینه‌سازی شرایط کشت درون‌شیشه‌ای گیاه نسرین (آماریلیس) (hippeastrum × johnsonii)

گیاه نسرین (آماریلیس) یکی از گیاهان پیازی ارزشمند است. سرعت تکثیر این گیاه در شرایط طبیعی پایین است. بنابراین کاربرد روش‌های نوین مانند کشت بافت راهکاری مناسب برای افزایش ضریب تکثیر این گیاه زینتی است. در این پژوهش به‌منظور بررسی اثر نوع ریزنمونه، نوع و غلظت تنظیم‌کننده رشد سیتوکنین بر میزان باززایی ریزنمونه‌های گیاه آماریلیس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً ‌تصادفی با چهار تکرار انجام شد. ریزنمونه‌ها شامل فلس جفتی همراه با صفحه پایگاهی، فلس تکی همراه با صفحه پایگاهی و فلس تکی بدون صفحه پایگاهی بودند. ریزنمونه‌ها در محیط کشت ms حاوی غلظت‌های مختلف بنزیل آدنین و یا تیدیازورون (صفر، 0.5، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) همراه با 0.1 میلی‌گرم در لیتر naa، 30 گرم در لیتر ساکارز و هشت گرم در لیتر آگار کشت شدند. نتایج نشان داد ریزنمونه‌های فلس جفتی همراه با صفحه پایگاهی در مقایسه با سایر ریزنمونه‌ها، ریزنمونه‌های مناسب‌تری برای تکثیر گیاه آماریلیس در شرایط درون‌شیشه‌ای هستند و پیازچه‌های قطورتری را تولید می‌کنند. از سوی دیگر در ریزنمونه‌های فلس تکی هیچ‌گونه پیازچه‌ای باززایی نشد و به مرور زمان، ریزنمونه‌ها قهوه‌ای‌رنگ شدند. همچنین نوع تنظیم‌کننده رشد سیتوکنین تاثیر معنی‌داری بر قطر پیازچه های باززایی شده نداشت ولی در محیط کشت حاوی تنظیم‌کننده رشد ba، تعداد پیازچه بیشتری در مقایسه با محیط کشت حاوی تنظیم‌کننده رشد tdz باززایی شدند. محیط کشت فاقد تنظیم‌کننده رشد، پیازچه‌های کمتر و قطورتری در مقایسه با سایر تیمارها ایجاد کرد. با در نظر گرفتن صفات قطر و تعداد پیازچه، کاربرد ریزنمونه‌های فلس جفتی و استفاده از محیط کشت ms حاوی 0.5 میلی‌گرم در لیتر تنظیم‌کننده رشد ba در ترکیب با 0.1 میلی‌گرم در لیتر تنظیم کننده رشد naa برای تکثیر درون‌شیشه‌ای گیاه آماریلیس توصیه می‌شود.

Optimization of In vitro Culture Conditions of Nasrin (Amaryllis) (Hippeastrum × johnsonii)

Nasrin plant (Amaryllis) is considered as a valuable bulbous plant. The propagation rate of this ornamental plant in natural condition is low. Therefore, application of modern techniques such as tissue culture is an appropriate way to increase the propagation rate of this ornamental plant. In order to study the effect of explant kind, type and concentration of cytokinin on scale explant regeneration of amaryllis, afctorial experiment was done based on a completely randomized design with 4 replications. Different explants including twin scale with basal plate, single scale with basal plate and single scale without basal plate was used. Explants were cultured on MS basal medium supplemented with different concentration of BA or TDZ (0, 0.5, 1 and 2 mg/l) and 0.1 mg/l NAA, 30 g/l sucrose and 8 g/l agar. Results showed that twin scale explants with basal plate were the best explants for in vitro propagation of amaryllis and produced thicker bulblets. On the other hand, no bulblets were regenerated from single scale without basal plate and these explants became brown over the time. Also cytokinin type had no significant effect on the diameter of regenerated bulblets but in medium containing BA more bulblets were regenerated in comparison to medium supplemented with TDZ. Medium without any hormones produced less and thicker bulblets compared with other treatments. By considering the diameter and number of bulblets, application of twin scale and use of MS medium containing 0.5 mg/l BA in combination with 0.1 mg/l NAA is recommended for in vitro propagation of amaryllis