اثر تعدیل‌کنندگی پرایمینگ بذر بر تغییر برخی صفات مورفولوژیک، تغییرات یون‌های معدنی، عملکرد و اجزای عملکرد رقم آرمان نخود تحت شوری آب آبیاری

به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر بر تعدیل اثرات تنش شوری، آزمایشی گلدانی (هوای آزاد) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی چاه اناری دانشگاه صنعتی اصفهان روی رقم آرمان نخود (cicer arietinum) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 25، 50 و 75 میلی‌مولار نمک کلرور سدیم) و چهار سطح پرایمینگ بذر (بدون پرایم، مانیتول پنج درصد، نمک‌ 0.5 درصد کلرور سدیم و نمک 0.5 درصد کلرور پتاسیم) بود. نتایج آزمایش نشان داد به موازات افزایش شدت شوری تجمع سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم افزایش و تجمع کلسیم، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و عملکرد و اجزای عملکرد (ارتفاع بوته، تعداد نیام بارور، تعداد دانه در نیام، وزن ماده خشک و شاخص برداشت) کاهش یافت. پرایمینگ بذور با کلرور سدیم و کلرور پتاسیم در مقایسه با مانیتول و سطح بدون پرایم به‌‌واسطه کاهش تجمع یون‌ سدیم منجر به افزایش عملکرد و اجزای عملکرد این رقم نخود شد. اثر پرایمینگ بذر بر غلظت سدیم و کلسیم، تعداد نیام بارور، تعداد دانه در نیام، وزن دانه تک‌بوته و شاخص برداشت بسته به سطح شوری متفاوت بود. در سطح سوم شوری (50 میلی‌مولار نمک) تمام بذرهایی که پرایم شده بودند برخلاف گیاهان بدون پرایم، نیام بارور تولید کردند که می‌تواند ناشی از مقاومت به شوری باشد که احتمالاً پرایمینگ به‌وجود آورده است. نتایج این آزمایش نشان داد که اگرچه برهم خوردن تعادل یونی (به‌ویژه افزایش سدیم) و کاهش عملکرد و اجزای آن حتی در غلظت 50 میلی‌مولار نمک در گونه حساس نخود دور از انتظار نیست، اما پرایمینگ بذور آن با کلرور سدیم و کلرور پتاسیم می‌تواند در تعدیل اثرات شوری موثر باشد.

Mitigating Effect of Seed Priming on Salt-Associated Alterations in Morphological Traits, Inorganic Ions, Yield and Yield Components of Chickpea (Cultivar Arman)

In order to unravel the potential mitigating effects of seed priming on saltstressed chickpea (Cicer arietinum), a4replicate factorial outdoor completely random design pot experiment was conducted on Arman cultivar of chickpea at the research field of the Isfahan University of Technology, Isfahan (Latitude of 32 ° 38' North, Longitude of 51 ° 39' East, and an Altitude of 1620 m above sea level), Iran. Irrigation water salinity at four levels (0, 25, 50, and 75 mM NaCl) and seed priming at four levels, including control (nonpriming), priming with mannitol (5%), NaCl (0.5%) and KCl (0.5%) were tested. Na+ and K+ concentrations and Na+/K+ were increased, but Ca+2 concentration, days to physiological maturity, seed yield, fertile pods/plant, seeds/pod, aboveground dry mass, and harvest index were decreased with aggravation of salinity. Chickpea seed priming by NaCl and KCl led to increase in yield components and hence seed yield of the saltstricken plants, compared to nonprimed and mannitolprimed plants due, seemingly, to decrease in tissue Na+ concentration. Albeit, primingassociated modifications in Na+ and Ca+2 concentrations, fertile pods/plant, seeds/pod, seed yield, and harvest index varied with the level of salinity. In contrary to the nonprimed chickpea, plants receiving priming were able to produce fertile pods, due perhaps to the mitigative effects of the priming on saltstricken plants. All results, taken together, confirm that the saltsensitive legume chickpea may be harmed by 50 mM salinity of irrigation water but seed priming by NaCl and KCl may suppress the harmful effects.