تجزیه پایداری عملکرد لاین‌های امید بخش گندم دوروم در مناطق گرم و خشک با استفاده از روش‌های پارامتری و ناپارامتری

پایداری عملکرد یکی از مهم ترین ویژگی های یک ژنوتیپ برای معرفی شدن به عنوان یک رقم است که باعث می شود ارقام اصلاح شده در مناطق وسیعی سازگار باشند. به منظور دستیابی به ژنوتیپ های پرمحصول و سازگار گندم دوروم برای مناطق گرم و خشک کشور، آزمایشی با 18 لاین امید بخش به همراه دو شاهد، شامل یک رقم شاهد گندم دوروم بهرنگ و یک رقم شاهد گندم نان چمران در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی داراب، اهواز، خرم آباد و دزفول در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت دو سال صورت گرفت. در هر منطقه عملکرد دانه و صفات زراعی لاین ها اندازه گیری شدند. با توجه به آماره شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (siig)، که بر مبنای تمام روش های پارامتری محاسبه شده است، به ترتیب لاین های dw9310، dw937، dw9315، dw9316، dw934 و dw9318، با بیشترین مقدار siig نزدیک به یک، جزء پایدارترین لاین ها از نظر عملکرد دانه بودند. همچنین این لاین ها کمترین فاصله را از ژنوتیپ ایده آل (d+) و بیشترین فاصله را از ژنوتیپ غیر ایده ال (d) داشتند. روش siig بر مبنای همه روش های ناپارامتری نیز محاسبه شد. نتایج نشان داد لاین های dw9318، dw9315، dw9310، dw9316، dw937، dw9314، dw932، dw934 و dw935 به ترتیب با بیشترین مقدار، جزء پایدارترین لاین ها از نظر عملکرد دانه بودند. در مجموع برمبنای روش های پارامتری و ناپارامتری، لاین های dw9310، dw937، w9315، dw934 و dw9318 جزء پایدارترین لاین ها از نظر عملکرد دانه بودند و در کل، با توجه به عملکرد دانه، شاخص های کیفیت و تحمل بیماری های مهم گندم، لاین های dw934 و dw935 که برتر از شاهد بودند و همچنین لاین dw9319 که زودرس تر از شاهد بود، نیز انتخاب شدند. این لاین ها پس از تکثیر بذر، برای انتخاب برترین آنها در شرایط زارعین، وارد آزمایشات تحقیقی ترویجی می شوند.

Stability Analysis of Grain Yield of Durum Wheat Promising Lines in Warm and Dry Areas Using Parametric and Non-Parametric Methods

The stability of yield performance is one of the most desirable characters of a genotype to be released as a variety, which allows the developed varieties to be adopted in large areas. To obtain high yielding and stable durum wheat genotypes, 18 durum wheat lines and promising lines along with two commercial durum (Behrang) and bread wheat (Chamran) check cultivars were evaluated in four warm and dry locations of Iran including Darab, Ahvaz, Khoramabad and Dezful during two cropping seasons (20132015). The experiments were conducted in form of RCBD with three replications. Seed yield and some agronomic characteristics were recorded in each location. Results of SIIG criterion, calculated based on all parametric methods, indicated that lines DW9310, DW937, DW9315,DW9316, DW934 and DW9318, in comparison with the other lines, had the least deviation from the ideal genotype (d+) and had the greatest deviation from the nonideal (d) one; therefore these lines with maximum SIIG were the stable lines. Results of SIIG index, calculated based on all nonparametric methods, indicated that the lines DW9318, DW9315, DW9310, DW9316, DW937, DW9314, DW932, DW934 and DW935 were characterized with maximum SIIG and were introduced as stable genotypes. Based on parametric and nonparametric procedures, the lines DW9310, DW937, DW9315, DW934 and DW9318 were introduced as stable genotypes. Finally, by using average of yield, grain quality indices and resistance to diseases, lines DW934 and DW935 along with DW9319 as the earliest maturity lines were selected to be tested in onfarm yield trials of next cropping seasons.