تغییرات صفات بیوشیمیایی و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو و ارتباط آن با تحمل به تنش خشکی

به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های خارجی و ارقام بومی جو در برابر خشکی و بررسی صفات بیوشیمیایی، هشت ژنوتیپ به همراه دو رقم زراعی جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو وضعیت آبیاری مطلوب و قطع آبیاری (تنش خشکی) در سال زراعی 931392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز بررسی شدند. فاکتور اصلی شامل تیمارهای تنش خشکی و آبیاری کامل و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ ها و ارقام جو بود. نتایج نشان داد که خشکی موجب کاهش محتوای کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنوئید در همه ژنوتیپ ها شد، به طوری که به ترتیب باعث کاهش 18.9، 26.2 و 12.6 درصدی در این صفات شد. نسبت کلروفیل a/b در این پژوهش در شرایط تنش خشکی افزایش یافت. کمترین کاهش در رنگدانه ها مربوط به رقم یوسف و ژنوتیپ های 79 و 120 بود که متحمل محسوب می شوند، همچنین فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز تحت تنش خشکی به طور معنی داری افزایش یافت. نتایج نشان داد که از بین مجموع آنزیم های مورد مطالعه، آنزیم کاتالاز فعالیت کمی داشته و لذا نقش کمرنگی در محافظت گیاه از تنش خشکی ایفا می کند، درحالی که آنزیم پراکسیداز به عنوان بهترین معیار بیوشیمیایی تحمل به خشکی شناخته شد. بیشترین میزان فعالیت این آنزیم در شرایط تنش خشکی در رقم یوسف (74.48 درصد) و ژنوتیپ120 (72.61 درصد) و کمترین میزان آن نیز در رقم ریحان (50.78 درصد) نسبت به شرایط آبیاری مطلوب به دست آمد. در مجموع ژنوتیپ های 95 و 120 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 8809.7 و 8925 کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپ های برتر در هر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی شناخته شدند. بنابراین،