اثر کاربرد کودهای نیتروژن و پتاسیم و رژیم‌های آبیاری بر صفات موثر بر عملکرد دانه کنجد (.sesamum indicum l)

به منظور مطالعه صفات موثر بر عملکرد دانه کنجد در شرایط کاربرد تیمارهای تغذیه ای و رژیم های آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شاهد تهران در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم های آبیاری آبیاری کامل و قطع آبیاری بر اساس کدهای bbch 75 و 65، سه نوع کود نیتروژنه (نیتروکسین، اوره و ترکیب نیتروکسین با 50 درصد اوره) و چهار سطح کود پتاسیم (عدم کوددهی به عنوان شاهد، محلول پاشی و کاربرد خاکی نانوکلات پتاسیم و کاربرد آبی دی اکسید پتاسیم) بودند. بر اساس نتایج، اثر متقابل سه گانه آبیاری در نیتروژن در پتاسیم بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری تا 50 درصد دانه بندی (bbch 75) در عدم محلول پاشی پتاسیم و کود زیستی نیتروکسین با میانگین 1340/5 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که افزایش حدود 35 درصدی در مقایسه با تیمار شاهد داشت. علاوه بر این، عملکرد دانه با صفات قطر ساقه، وزن خشک بوته، تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد. بین صفات مورفولوژیک همبستگی ضعیفی مشاهده شد. همچنین بین صفات مورفولوژیک و عملکردی همبستگی قابل توجه و معنی دار آماری وجود نداشت. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، حداکثر اختلاف عملکرد دانه را می توان به تعداد کل کپسول، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول نسبت داد که 98/8 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه می کردند.

The Effect of Using Nitrogen and Potassium Fertilizers and Irrigation Regimes on Grain Yield Related traits of Sesame (Sesamum indicum L.)

In order to study the grain yield attributes of sesame in the presence of nutritional treatments and different irrigation regimes, a factorial splitplot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in Shahed University of Tehran, Iran during 20152016. The treatments included irrigation regimes (full irrigation and irrigation up to 65 and 75 BBCH scales), three types of nitrogen fertilizers (nitroxin, urea, and the combination of nitroxin and 50% urea) and four levels of potassium fertilizer (nonfertilized as control, spraying and soil application of potassium nanochelate and potassium dioxide). The triple interaction effect of irrigation times; nitrogen times; potassium was significant on plant height, the number of lateral branches, capsules, seeds per capsule, and grain yield. The highest grain yield was obtained from plants irrigated up to 50% of seed ripening (75 BBCH) in the absence of application of potassium and use of nitroxin with an average of 1340.5 kg ha1 leading to 35% increase, compared to the control treatment. In addition, the grain yield was positively and significantly correlated with stem diameter, plant dry weight, number of capsules and seeds per capsule, and 1000seed weight. A weak correlation was observed among the morphological traits. Further, there was no significant correlation between morphological and yield attributes. Based on the results of stepwise regression, the maximum grain yield difference was related to the total number of capsules, 1000seed weight, and number of seeds per capsule, together explaining 98.8% of the grain yield changes.