مبانی و اصول دفاعی اسلام از منظر نهج‌البلاغه

دفاع از مهم ‌ترین موضوعات تمامی جوامع بشری و به ‌ویژه جوامع اسلامی است. ازآنجاکه دین اسلام دین کامل، جامع و همه‌جانبه نگر است، به‌تمامی موضوعات موردنیاز انسان‌ها توجه ویژه داشته است. یکی از کلیدی‌ترین موضوعاتی که در دین اسلام و آموزه‌های دینی نیز به آن توجه شده است، اندیشه دفاعی است. اگر مقوله دفاع وجود نداشته باشد، امنیت به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین نیاز فرد و اجتماع در نظام اسلامی حاصل نخواهد شد. موضوع دفاع در قرآن، فرهنگ اسلامی و در قلمرو معارف نهج البلاغه اهمیتی خاص دارد و در این کتاب سترگ، بخش عمده ای از نوشتارها و بیانات ارزنده ی امام علی (ع) به طور مستقیم یا غیرمستقیم به تبیین مولفه های دفاعی، جهاد و امور نظامی مربوط می شود. هدف این پژوهش، تبیین مبانی و اصول دفاعی اسلامی از منظر نهج البلاغه است. جامعه آماری اسنادی این تحقیق نامه‌ها، حکمت‌ها و خطبه‌های حضرت علی(ع) است که در نهج‌البلاغه آمده و همه گزاره‌های استخراج شده در مورد جامعه آماری مورد تحلیل قرار گرفته و جامعه آماری غیر اسنادی، شامل 12 نفر از نخبگانی است که با علوم دینی و نهج‌البلاغه و فقه اسلامی سروکار دارند. داده های موردنیاز از راه مطالعات کتابخانه ای و با استفاده از ابزار فیش‌برداری و میدانی و از طریق پرسش نامه و مصاحبه با صاحب نظران گردآوری شده است و با روش استفاده از توصیفی و تحلیل محتوا سعی دارد به ارائه پاسخ به این سوال بپردازد که مبانی و اصول دفاعی اسلام از منظر نهج البلاغه کدام اند؟ نتایج تحقیق دربرگیرندۀ، 18 مورد مبانی ارزشی دفاع و 40 مورد اصول دفاعی از منظر نهج‌البلاغه می باشد.