تحلیل نقاط قوت و ضعف جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت‌های منطقه جنوب آسیا

کشورها مهم‌ترین بازیگران عرصه سیاست جهان هستند. آنها متناسب با ظرفیت‌های خود در شکل‌گیری پدیده‌ها در سطوح مختلف جهانی، منطقه‌ای، ملی و فروملی تاثیر می‌گذارند. هریک از سطوح مزبور ویژگی‌ها و کارکردهای خاص خود را دارند. سطح منطقه‌ای در دهه‌های اخیر گسترش زیادی داشته و تمایل کشورها در تاثیرگذاری در مناطق پیرامونی رو به توسعه است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران فعال، دارای مناطق ژئوپلیتیکی متفاوت و با توانایی‌های مختلفی در پیرامون خود می‌باشد. یکی از مهم‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی ایران جنوب آسیا است؛ این منطقه شامل کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، مالدیو، نپال و بوتان است. هر کشوری که به برقراری ارتباط و نقش‌آفرینی در منطقه ژئوپلیتیکی جنوب آسیا علاقه‌مند است قبل از هر چیز باید نقاط ضعف و قوت خود را که پایه اساسی گسترش و یا کاهش روابط در حوزه‌های مختلف با بازیگران سیاسی این منطقه است، شناسایی کند. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با استفاده از روش‌های تحقیق توصیفی تحلیلی و کمی در صدد تحلیل نقاط قوت و ضعف جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت‌های منطقه جنوب آسیا برآمده است. تحلیل یافته‌های میدانی و کتابخانه‌ای بیانگر این است که جمهوری اسلامی ایران در استفاده از ظرفیت‌های منطقه جنوب آسیا با پنج متغیر قوت‌آفرین شامل موقعیت جغرافیایی ایران در دسترسی به فضاهای پیرامونی (آسیای مرکزی، قفقاز، و...)، موقعیت گذرگاهی ایران نسبت به جنوب آسیا (ترانزیتی)، وجود منابع و ذخایر طبیعی انرژی در ایران، امنیت نسبی فضای جغرافیایی ایران نسبت به مناطق پیرامونی، و روابط فرهنگی و تاریخی مشترک و چهار متغیر ضعف‌آفرین شامل ضعف زیرساخت‌های ارتباطی و حمل‌ونقلی ایران در سطح داخلی و نسبت به جنوب آسیا، توسعه‌نیافتگی مناطق پیرامونی مشترک با جنوب آسیا، ضعف منطقه‌گرایی‌ در سیاست خارجی ایران و اقتصاد توسعه‌نیافته ایران در حوزه داخلی روبه‌رو است.

foreign policy of the islamic republic of iran towards south asia (analysis of strengths and weaknesses)

countries are the most important actors in the world’s policy. they are proportional to their capacities in the formation of phenomena at various global, regional, national and decimal levels. each of these levels has their own features and functions. the regional level has spread a lot in recent decades and the desire of countries in influencing the growing areas of development. the islamic republic of iran, as one of the active actors, has different geopolitical regions with different abilities around them. one of the most important geopolitical areas of iran is south asia; this area includes indian countries, pakistan, bangladesh, sri lanka, maldives, nepal and bhutan. each country interested in communicating and playing in the geopolitical region of the southern asia, first of all, should identify its weaknesses and strengths, which are the basic foundation of spreading or reducing relations in various areas with political actors in the region. the present research has been applied and using descriptive-analytic research methods and quantitatively aims to analyze the strengths and weaknesses of the islamic republic of iran in using the capacities of the south asian region. analysis of field findings and libraries indicate that the islamic republic of iran in the use of the capacities of the south asian region with five versatile variables involves iran’s geographical location in access to peripheral spaces (central asia, caucasus, etc.), iran’s passage toward the south asia (transit), the existence of natural resources and energy reserves in iran, the relative security of iranian geographic space over the peripheral regions, and common cultural and historical relations, and four weakness variables, including the weakness of communication and human infrastructure in iran and compared to south asia, the development of common areas with south asia faces regional weakness in iran’s foreign policy and the developed economy of iran in the domestic domain.