تاثیر برخی متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص‌های عملکردی شرکت‌های صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران در دوره‌های تحریم (قبل و پس از برجام)

فشار حداکثری بر ایران در سال 1397، با تشدید تحریم‏ها و خروج یکطرفه آمریکا از برجام، آسیب زیادی بر اقتصاد ایران وارد نمود. پیش بینی می‏شود که در دور جدید پسا برجام نیز این تحریم‏ها آثار مخرب زیادی بر شاخص‌های عملکردی شرکت‏های صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران داشته باشد.بر این اساس، هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر برخی متغیرهای کلان اقتصادی در دوره‏های تحریم (قبل و پس از برجام) بر شاخص‏های عملکردی شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران(صنایع منتخب: خودرو، شیمیایی، دارو و فولاد) می‏باشد.از نظر هدف این پژوهش جزو پژوهش‌های کاربردی محسوب شده و پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته (صورت‌های مالی شرکت‌ها) انجام می‌گیرد. همچنین روش این پژوهش از نظر ماهیت و محتوا از نوع همبستگی می‌باشد. دوره زمانی پژوهش شامل 11 سال متوالی از سال 1389 تا 1399 می‌باشد.نتایج پژوهش نشان داد که تحریم‏ها نقش تعدیل‏کننده بر رابطه بین نوسانات نرخ ارز و ارزش افزوده شرکت‏ها داشته است. تحریم‏ها در همه صنایع منتخب به جز صنعت خودرو، بر رابطه بین حجم سرمایه‏گذاری خارجی و فعالیت‏های سرمایه‏گذاری شرکت‏ها نقش تعدیل‏کننده داشته است. تحریم‏ها در همه صنایع منتخب به جز صنعت خودرو، بر رابطه بین شاخص بهای تولیدات و سودآوری شرکت‏هانقش تعدیل‏کننده داشته است.تحریم‏ها در کل نمونه و در صنعت شیمیایی،بر رابطه بین واردات مواد اولیه کالاهای واسطه‏ای و سرمایه‏ای و فعالیت‏های عملیاتی شرکت‏هانقش تعدیل‏کننده داشته است.

the investigation of the impact of some of macroeconomics variables on the performance indicators of selected industrial corporations of the tehran stock exchange in the periods of sanctions (before and after of jcpoa)

with the tightening of sanctions and the unilateral withdrawal of the united states from the jcpoa in 2017, the maximum pressure on iran caused great damage to iran’s economy. it is predicted that in the new period after the jcpoa, these sanctions will have many destructive effects on the performance indicators of selected industries of the tehran stock exchange. based on this, the purpose of this research is to investigate the effect of some macroeconomic variables. during the sanctions periods (before and after the jcpoa), it is based on the performance indicators of the companies admitted to the tehran stock exchange (selected industries: automobile, chemical, medicine and steel).in terms of the purpose of this research, it is considered as applied research, and the current research is of the post-event type, that is, it is based on the analysis of past information (financial statements of companies). also, the method of this research is correlational in nature and content. the time period of the research includes 11 consecutive years from 1389 to 1399.the results of the research showed that sanctions had a moderating role on the relationship between exchange rate fluctuations and added value of companies. sanctions in all selected industries, except the automobile industry, have had a moderating role on the relationship between the volume of foreign investment and the investment activities of companies. sanctions in all selected industries, except the automobile industry, have had a moderating role on the relationship between the price index of products and the profitability of companies. sanctions in the whole sample and in the chemical industry, on the relationship between the import of intermediate goods and capital and operational activities of companies have a moderating role.keywords: sanctions, exchange rate fluctuations, volume of foreign investment, performance indicators of companies.