مطالعه عدالت اجتماعی در برنامه های توسعه از نگاهی نو

موضوع مقاله بررسی وضعیّت عدالت اجتماعی در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران است. جامعه آماری آن برنامه های دوّم و سوّم و چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران است. در این تحقیق عدالت اجتماعی، توجّه نسبتاً برابر به تمام حوزه های زندگی اجتماعی و ارزشهای محوری آنها همراه با برابری در انواع آزادیها و فرصتها و نابرابری مشروط در تولید و توزیع ارزشهای محوری است. نتایج تحلیل محتوای کمی و کیفی سه برنامه توسعه (دوّم، سوّم، چهارم) نشان می دهد در توجّه به حوزه های چهارگانه زندگی اجتماعی تعادلی وجود ندارد. به طور میانگین در طی سه برنامه حدود 60 درصد توّجه به حوزه زندگی اقتصادی است و نسبت به حوزه زندگی سیاسی تقریباً توجّهی نشده است (حدود دو درصد). به حوزه زندگی جامعوی نیز کم توجّه شده است (حدود 15 درصد). توجّه به حوزه زندگی فرهنگی حدود 24 درصد است در حالی که بر اساس چارچوب مفهومی ـ تحلیلی این اعداد باید حدود 25 درصد باشد. تاثیرات بی توجّهی به حوزه زندگی سیاسی و کم توجّهی به حوزه زندگی جامعوی در برنامه ها در وضعیّت جاری جامعه نمایان است. اختلافات شدید سیاسی، کاهش قابل توجّه سرمایه های اجتماعی و افزایش انواع انحرافات اجتماعی از نشانه های آن است.