تبیین و مدل‌سازی مفهومی کنترل اسلامی از دیدگاه امام علی علیه‌السلام

درصورت عدم وجود کنترل صحیح، سازمان از برنامه‌های خود منحرف خواهد شد. باتوجه‌به اینکه کنترل در هر سازمانی ریشه در فرهنگ سازمان و جامعه دارد، نیاز است که نحوه کنترل، متناسب با بوم همان سازمان باشد. در جمهوری اسلامی ایران نیاز داریم که برای کنترل از مفاهیم اسلامی استفاده نماییم. دراین‌راستا یکی از بهترین منابع، بیانات امیر مومنان علی علیه‌السلام است که به‌طور خاص در دو کتاب «نهج‌البلاغه» و «غررالحکم و دررالکلم» جمع آوری شده است. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل مضمون که یکی از مهم‌ترین روش‌های کیفی است و با بهره‌گیری از نرم‌افزار maxqda 10 انجام شده است. این زمینه، بیش از 2800 مضمون اولیه، شناسایی شد که پس از پالایش نهایی به 2718 مورد رسید. از این تعداد 1088 مضمون اولیه مربوط به نهج البلاغه و 1630 مورد مربوط به غررالحکم و دررالکلم است. مضامین اولیه درقالب 133 مضمون اصلی دسته بندی و سپس 133 مضمون اصلی درقالب 38 مضمون سازمان‌دهنده سازماندهی شد. 38 مضمون سازمان‌دهنده نیز درقالب هشت مضمون فراگیر قرار گرفتند. این هشت مضمون عبارتند از: ویژگی‌های نیروی انسانی، انواع کنترل، اصول حاکم بر کنترل، تنبیه و تشویق، ضرورت کنترل، بسترسازی، آفات کنترل و پیامدها. درنهایت همه مضامین، ذیل مضمون فراگیر کنترل اسلامی از دیدگاه امام علی علیه‌السلام قرار گرفتند.