اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی در نوجوانی: تمایزاتی برمبنای میزان تکانش‌گری، درک کنترل‌‌پذیری و جایگزین‌های شناختی

اختلالات اضطرابی، معمول‌ترین طبقه از اختلالات روانی‌اند. پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ تکانش‌گری، درک کنترل‌پذیری و درک و تولید جایگزین‌های شناختی در نوجوانان دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی انجام شده است. این پژوهش مطالعه‌ای با طرح پژوهشی علّی‌‌مقایسه‌ای است. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان متوسطۀ اول شهرستان خرم‌آباد است. نمونۀ بررسی‌شده ازطریق نمونه‌گیری دردَسترس انتخاب شد و مقیاس‌های تکانش‌گری، انعطاف‌پذیری شناختی، اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی دربارۀ آنها اجرا شد. سپس برمبنای نمرات برش مقیاس‌های اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی، دو گروه دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی انتخاب شدند و ازلحاظِ تکانش‌گری، درک کنترل‌پذیری و درک و تولید جایگزین‌های شناختی مقایسه شدند. تحلیل واریانس چندمتغیره (مانووا) تفاوت معناداری را در ترکیب خطی متغیرهای وابستۀ این دو گروه اضطرابی نشان داد. آزمون‌های تک‌متغیری تحلیل واریانس نیز نشان داد نوجوانانِ دارای اضطراب اجتماعی، نسبت به نوجوانانِ دارای اضطراب فراگیر، توانایی بیشتری در درک و تولید جایگزین‌های شناختی نشان دادند (افراد دارای اضطراب فراگیر مشکلات بیشتری در این مولفه داشتند). این تفاوت در دختران و نه پسران دو گروه اضطرابی وجود داشت. در تکانش‌گری و درک کنترل‌پذیری تفاوت معناداری بین گروه‌ها وجود نداشت؛ درنتیجه، نوجوانان دارای اضطراب فراگیر و اضطراب اجتماعی، به‌ویژه دختران، در انعطاف‌پذیری شناختی (درک و تولید جایگزین‌های شناختی) متفاوت‌اند؛ بنابراین، لازم است تشخیص و ارزیابی و نیز برنامه‌های درمانی آنها باتوجه‌به این تفاوت‌ها انجام شود.