بررسی پایگاه ادبیِ فارسی نوِ آغازین (فارسیِ دری) در خوزستان

مقاله حاضر شواهد و اسنادی را بررسی می کند که پایگاه ادبی فارسی دری را در خوزستان قدیم، تا پیش از تکوین گونه ادبی معیار، یعنی تا پایان قرن ششم هجری قمری روشن می کند. این اسناد را  می توان به دو دسته تقسیم کرد: نخست، شعرای منسوب به خوزستان که در تذکره ها و تواریخ از آنان یاد شده و ابیاتی نیز به ایشان نسبت داده شده است؛ شامل ابوالعلاء شوشتری، دهقان خوزی، شعرای     آل بنجیر و بختیاری اهوازی؛ دوم، آثار منثور نگاشته شده در خوزستان، یعنی تفسیر ابوعلی جبائی و تفسیر ام الکتاب. از شعرای نامبرده، بختیاری اهوازی به احتمال بسیار شخصیّتی مجعول است و از زندگی و آثار باقی نیز اطلاع چندانی نداریم؛ لذا قضاوت درباره سهم ادبی ایشان در تاریخ ادب دری آسان نیست. در وجود یا محل نگارش آثار منثورِ مذکور نیز قطعیّتی وجود ندارد. نظر به این مقدمات، می توان گفت که هرچند سهم ادبای خوزستان در شکل گیری فارسی معیار ادبی (در قرن هفتم هجری) در مقایسه با ادبای خراسان بسیار ناچیز است، بی تردید مردم خوزستان با ادبیّات دری آشنایی داشته و به نوبه خود سهمی در گسترش و حرکت آن به سوی زبانی معیار ایفا کرده اند.