سبک شناسی غزلیّات حافظ بر اساس فعل، رویکرد نقش گرا

در دستور نقش گرا، زبان دارای نقش و کارکردهای مختلف در جامعه و پدیده های اجتماعی است؛ از این رو، می توان با این رویکرد پدیده های زبانی را بررسی کرد. مطابق با نظریه نقش گرا الگــوهای تجربه در قالب فرآیندها و از طریق فرانقش اندیشگانی تجلّی می یابند. بر این اساس، می توان با بررسی انواع فرآیندهای موجود در افعال و تعیین میزان فراوانی آن، از نوع رفتار زبانی شاعر یا نویسنده در بازنمایی جهان واقع آگاه شد؛ برای مثال، حافظ در غزل های عاشقانه و قلندرانه خویش، از فرآیندهای مادی که بر بیان دنیای بیرون دلالت دارد، بیشتر از سایر فرآیندها بهره برده است و یا فرآیندهای کلامی در غزل هایی با فضای مناظره گونه و روایی، در کنار سایر عناصر روایت به کار رفته اند. در این مقاله افعال صد غزل حافظ در چارچوب دستور نقش گرای هلیدی بررسی شده است. آگاهی از بسامد انواع فرآیندهای فعلی و چگونگی کاربرد آن در غزل ها به عنوان شاخص سبکی لحاظ شده است.