روش شناسی هُجویری در تعریف و نقد اصطلاحات تصوف

هجویری در تعاریف خود از مبانی و اصطلاحات تصوف، ضمن پایبندی به سنت های پیشین از روشی خاص نیز بهره گرفته است که می تواند تفاوت های نگاه وی به این مقولات را توجیه کند. هدف این مقاله بررسی اصول روش شناختی هجویری به منظور تحلیل رویکرد وی در تعریف اصطلاحات تصوف است. مهم ترین اصول روش شناختی در کشف المحجوب عبارت از محوریت فنا و تاکید بر محدودیت های ذاتی بشری است. هجویری در بخش های مختلف تعریف، تفسیر، مقایسه و نقد اصطلاحات تصوف، با تکیه بر یکی از این اصول دیدگاه های خود را بیان کرده است. وی در تعریف اصطلاحات و در نقد کارآیی آنها، بیشتر بر اصل نخست؛ در نقد تعاریف دیگران، بیشتر بر اصل دوم و در مقایسه اصطلاحات، بر هر دو اصل تکیه می کند. اصول یاد شده به تاویل های هجویری از آیات، تمثیل ها و داستان واره ها نیز جهت می دهد. این اصول، ارتباطی معنایی را میان اصطلاحات تصوف در کشف المحجوب آشکار می کند و نگاه هجویری را در مرز دو وجه تعریف-پذیری و تعریف ناپذیری اصطلاحات در نوسان نگاه می دارد.