بررسی نقشِ گونه‌های ایهام در تکثّر معانی واژگان دیوان همام تبریزی

ایهام یکی از ترفندهای زیبایی‌شناسی است که موجب گیرایی کلام و غافلگیری و اعجاب خواننده، و نیز لذّت در کشف پس از درنگ‌آفرینی در پذیرش معنا و تکثّر لایه‌های معانی کلام می‌شود. در پژوهش حاضر، شانزده مورد از گونه‌های ایهامی ـ که به نوعی به توسّع دایره معانی واژگان (دیوان همام) در محور همنشینی کلام می‌انجامد ـ طیّ 36 بیت بررسی شده و تکثّر معانی و مفاهیم اتّساعی واژگان شرح شده است. نویسنده در مقاله خویش به این نتیجه رسیده که دیوان همام تبریزی، مملوّ از انواع ایهام‌های شاعرانه و بلاغی است که شاعر با استفاده بهینه از انواع متنوّع این شگرد هنری، افق‌های زیبایی‌شناسانه بدیعی را در کلامش نقش بسته و در تکثّر و توسعه معنای سخن، دروازه تفسیر و تاویل را به روی خواننده گشوده است، به نحوی که گاهی کلامش، از دیدگاه معنی‌شناسی، ذوالوجوه و حجمی است.