گرز گاوسر فریدون و منشا آن

موضوع مقاله حاضر، بررسی چرایی گاوسر بودن گرز فریدون است. ازآنجاکه این سلاح در روایات حماسی ما نقش پررنگی دارد و پس از فریدون در دست بیشتر پهلوانان دیده می‌‌شود، پاسخ برای یافتن منشا این سلاح مهمّ می‌نماید. برای رسیدن به این هدف، ابتدا توضیح مختصری درباره گرز و انواع آن به‌‌عنوان ابزاری جنگی در متون دوره‌‌های مختلف فرهنگ ایرانی و نیز نمونه‌‌هایی از دیگر فرهنگ‌‌های هندواروپایی داده شده است. سپس شواهد اسطوره‌‌ای درباره نقش این سلاح در داستان فریدون در اساطیر ایرانی، از اوستا گرفته تا متون دوره اسلامی آمده است. در ادامه، شواهدی از اساطیر هندی، به‌ویژه اساطیر دوره ودایی که به روشن‌‌تر شدن بحث پیش رو یاری می‌‌رسانند، آورده شده و بنا بر اشتراکاتی که در این دو فرهنگ وجود دارد، سعی شده پاسخی به این پرسش داده شود که چرا گرز فریدون گاوپیکر یا گاوسر بوده است. پس از بررسی و مقایسه شواهد گوناگون، این نتیجه به دست آمد که احتمالاً پیشینه فریدون ایرانی و تریته هندی، خدای طوفانی است که گاوزاد و خود گاو نر است و یا به آن تشبیه می‌‌شود؛ در نتیجه شاید بتوان گفت گرز گاوسر فریدون یادگاری است از ارتباط او با گاو نر