بررسی تطبیقی استعاره مفهومی هجو از نظر زبانی در اشعار خاقانی و متنبی

در این پژوهش، برآنیم تا با بهره‌گیری از شیوه تحلیلی- نموداری؛  به بررسی تطبیقی استعارۀ مفهومی هجو، در زبان شعری خاقانی و متنبی بپردازیم. از این رو، پس از تعریف نظریه استعاره‌  مفهومی و ارتباط مفهوم هجو با آن، ابتدا به بررسی حوزه های مبدا در نگاشت های استعاری هردو شاعر خواهیم پرداخت، آنگاه با بررسی تطبیقی جلوه های استعاری، تفاوت ها و تشابهات آنان را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد. از آنجایی که کارکرد استعاره مفهومی، عینی سازی مفاهیم و احساسات است، در این نوشتار قصد داریم تا با روش شناختی، نشان دهیم که این نظریه تا چه اندازه می تواند در شناخت ذهنیت، عواطف، شباهت ها و تفاوت های دو شاعر کمک رسان باشد. بنابراین، کوشش شده است به این پرسش ها پاسخ داده شود: 1. مفهوم هجو در اشعار خاقانی و متنبی در چه حوزه هایی از استعاره مفهومی نمود یافته است؟ 2. تفاوت ها و شباهت های هر دو شاعر در سطح کلامی این استعاره چگونه است؟ 3. کدام حوزه استعاری در زبان شعری هر دو شاعر غلبه   دارد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد: حوزه های مبدا به کار رفته در زبان دو شاعر تقریبا همانند است، به این معنا که بیشترین حوزه مبدا استفاده شده در زبان هر دو شاعر مربوط به استفاده از نام حیوانات است اما واژگان تابو و پرهیزه در زبان متنبی نمود بیشتری نسبت به زبان خاقانی دارد، در حالیکه خاقانی  بیشتر از جلوه های کلامی در این زمینه بهره می برد. شایان ذکر است یافته های دیگر پژوهش، در متن مقاله به طور مفصل بیان شده است. امید است این پژوهش کمکی باشد در شناخت بهتر اندیشه ها و عواطف هر دو شاعر.

a comparative study of the conceptual metaphor of satire from the linguistic point of view in khaqani’s and motanabi’s poems

the present study investigates how to conceptualize satire and slander in the language of two prominent poets of persian and arabic literature based on the theory of conceptual metaphor. metaphorical examination of the concept of satire can certainly have a significant function in understanding poets from a psychological point of view, and in a broader form, the effects of this metaphor can also express the cultural issues of those societies and their social conditions. the comparative study of this issue based on the theory of conceptual metaphor has an essential contribution to entering the mental world of khaqani and motanabi and knowing thoughts and emotions as well as their similarities and differences. the research method in this article is a library, and the data has been analyzed using the content analysis method. in the end, the differences and similarities between both poets have been shown in a diagram. the research findings show:the source areas used in the language of the two poets are almost the same.the most source area used in the language of both poets is related to the use of animal names.the second source area used in khaqani language is related to his use of verbal expressions, but the second group of source areas that clearly shows itself in the textual language is his use of the words taboo and abstinence, and the findings of others are described in detail in the text. it is hoped that this research will help better to understand the thoughts and emotions of both poets.