تحلیل مقایسه‌ای مناظره در غزل سبک عراقی و غزل معاصر

بسیاری از شاعران برای بیان اندیشه های خود فنّ مناظره را برگزیده اند. از آنجا که گسترده ترین افق شعری فارسی متعلّق به نوع  غنایی است، تعداد بسیاری از مناظره های فارسی نیز زیرمجموعۀ این نوع ادبی قرار گرفته‌اند. شاعر در این مناظره ها میان عاشق و معشوق گفت‌وگو یا پرسش و پاسخی ترتیب می دهد و هرطرف می کوشد با برتری دادن دیدگاه های خود، حریف را قانع یا به پذیرش نظر خویش مجبور کند. شاعران معاصر نیز در اشعار خود به‌فراوانی از مناظره استفاده کرده اند؛ امّا بیش از آنکه به تفاخر و رقابت با طرف مقابل بپردازند، به گفت‌وگو و تعامل پرداخته اند و کوشیده اند فضایی برهانی تشکیل دهند. پژوهش حاضر با شیوۀ توصیفی -تحلیلی انجام شده و به این پرسش‌ها پاسخ داده است که مناظره های عاشقانه در غزل سبک عراقی با مناظره های عاشقانۀ غزل معاصر چه تفاوت هایی دارند و علّت پیدایش این تفاوت ها چیست؟ سپس به این نتایج دست یافته که غزل معاصر به دلیل دگرگونی های حاصل از شرایط سیاسی و اجتماعی ایران و در نتیجۀ تغییر جهان‌بینی شاعران، به گفت‌وگو روی آورده و با تغییر جایگاه معشوق و فردیّت یافتن وی، تغییرات بنیادین در غزل های مناظره ای معاصر ایجاد شده است؛ به گونه ای که غزل‌های مناظره ای معاصر از نظر ساختار، موضوع و محتوا، جنسیّت عاشق و معشوق با غزل های مناظره ای سبک عراقی تفاوت دارند.

a comparative analysis of debate in iraqi_style sonnet and contemporary sonnet

many poets have chosen the art of debate to express their thoughts. since the widest horizon of persian poetry belongs to the lyrical type, a considerable number of persian debates are also included in this type of literature. in these debates, the poet creates a dialogue or a give and take between the lover and the beloved, and each side tries to convince the other or force him/her to accept his/her opinion by showing his views as superior. contemporary poets have also used debate extensively in their poems; but instead of boasting and competing with their opponents, they have talked, interacted, and tried to create an argumentative atmosphere. the present study through a descriptiveanalytical method tries to discuss the differences between romantic debates in iraqistyle sonnets and the romantic debates in contemporary sonnets as well as the reason for these differences. it has been concluded that contemporary sonnet, due to the political and social changes in iran and changing views of poets, have moved towards dialogue and conversation; furthermore, it has undergone fundamental changes by altering the position of the beloved and his/ her individuality; in a way, it can be said that contemporary debate sonnets are different from iraqistyle debate sonnets in structure, subject matter, content, gender of the lovers and the beloved.