نوای نای در فصلِ وصل؛ مقایسۀ نشانه‌شناسیک نی‌نامۀ ‌مولوی و فصلِ وصل قیصر امین‌پور بر اساس دیدگاه ریفاتر

امروزه هریک از قلمروهای مختلفِ نظری و پژوهشی ادبیّات می ‌کوشند از منظری متفاوت و البتّه نظام‌ مند، آثار ادبی را تحلیل کنند. تدوین چارچوب نظری، تحلیل‌ های روشمند، ارائۀ نتایجی مدوّن و پرهیز از آراء ذوق‌مبنا، اساس بسیاری از تحقیقات ادبی روزگار کنونی است؛ یکی از این قلمروها، نشانه ‌شناسی است. نظام پیوندِ دلالتی در ادبیّات یا همان ربط میان دالّ و مدلول، محمل درخور توجّهی برای نشانه ‌شناسان بوده است که از زوایای مختلفی به متون ادبی ورود کنند. از جمله کسانی که اعتقاد داشت باید از دلالت ‌های ظاهری شعر گذشت و به سطح دیگری از دلالت رسید، ریفاتر است. وی با تمرکز بر خواننده (خاصّ) و متن، بر شمردن فرآیندهای سه ‌گانه در زبان شعر، تبیین سطح ظاهری و سطح پس‌ کنشانه، هپیوگرام و ماتریس، تلاش کرد کارایی چارچوب نظام ‌مند نظریّۀ خویش را نشان دهد و از این راه، چگونگی انتقال مدلول ‌های متن را برای خوانندگان، به‌ خصوص خوانندگانی که به تعبیر او از توانش ادبی برخوردار نیستند، تبیین کند. در این پژوهش، نی‌ نامۀ مولوی و مثنوی فصل وصل قیصر امین ‌پور را که به موضوع «وصال» پرداخته ‌اند، بر اساس نظریّۀ ریفاتر تحلیل و مقایسه کرده و با ترسیم منظومه‌ های توصیفی، هیپوگرام و ماتریس آن‌ها، نشان داده‌ ایم این دو متن به‌رغم داشتن کمینه‌محتوای واحد، یعنی وصال، دو دیدگاه متقابل را بیان کرده اند. منظومه‌ های توصیفی فصل وصل اگرچه از نظر تعداد کمترند، امّا از تنوّع بیشتری برخوردارند؛ همچنین هیپوگرام‌ های این سروده گسترده‌ترند. علاوه بر آن، واژگان غیر دستوری و نوواژگان نیز در سرودۀ امین ‌پور در مقایسه با نی‌نامه بسیار چشمگیرتر است.

Semiotic Comparison of Rumi’s Neynameh and Qaisar Aminpour’s Fasl - e- Vasl based on Riffaterre’s View

Today, different theoretical and research domains of literature each try to analyze literary works from a different and, of course, systematic perspective. It can be said that the development of the theoretical framework, methodical analysis, presentation of codified results, and avoidance of tastebased opinions are the basis of many literary types of research of the present day; one of these domains is semiotics. Semiotics is related to many aspects of life, especially literature in the broad sense and poetry in the specific sense, because of its essential function of &examining something that represents something else.& The system of semantic connection in literature, or the connection between signifier and signified, or what should be discovered in literary texts on the basis of existing signs, has been a significant vehicle for semioticians to enter literary texts from different angles. In this paper, Moalavi’s Neynameh and Aminpoor’s Fasle Vasl, which pay attention to the subject of “union”, according to Riffaterre’s view, were analyzed and compared. The present study, by drawing descriptive systems, hypo gram, and matrix, shows that these two texts, despite their similar content, have expressed two opposite views.The narrator of Neynameh, complaining of parting and getting along, does not seem, Joiner, while the narrator of Fasle Vasl, by motivating others and … has reached its optimum. Although descriptive systems in Fasle Vasl are less, have greater diversity; Hypo grams of this poem is also widespread. In addition, ungrammaticality and neologism in Aminpoor’s poem compared with Neynameh are much more impressive.