ویژگی‌های شکلی (فرمی) شعر رضا براهنی در مجموعۀ خطاب به پروانه‌ها

فرم شعر فارسی طیّ تاریخ، پیوسته دستخوش دگرگونی های بسیار شده است؛ به‌ویژه در قرن حاضر و پس از مطرح‌شدن شعر نو، این تحوّلات، چشم گیرتر و بحث انگیز تر شده است. یکی از واپسین نظریّه‌ها در زمینۀ شکل شعر معاصر فارسی را رضا براهنی با چاپ مجموعۀ شعر خطاب به پروانه ها عرضه کرد. او در این مجموعه و در بحث نظریِ مقالۀ انتهای کتاب، با عنوان «چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم»، بر آن بود که با یافتن ایرادها و بن‌بست‌های شعر نیمایی و سپید، و با ارائۀ نظریّه ای نو، از بحرانی که مدعی است گریبان‌گیر شعر نوی فارسی شده است، عبور کند. نظریّه و اشعار او در این مجموعه، متاثّر از شعر پسامدرن و نظریّه های ادبی غربی، نظیر فرمالیسم و شالوده شکنی‌است؛ همچنین برخی از دیدگاه های مطرح‌شده نظیر زبانیّت، شعر چندصدایی، استفاده از صوت و قطع روایت، برای نخستین بار با این مجموعه به شعر نوی فارسی راه می یابند. در پژوهش حاضر، با مرور شکل شعریِ براهنی در دوره های مختلفِ کاری او و اشاره به تاثیرپذیریِ وی از پست مدرنیسم، و همچنین با آوردن نمونه هایی از اشعار و تحلیل آن‌ها، کوشیده شده است واپسین نظریّۀ فرم شعری براهنی بررسی و جمع‌بندی جدیدی از مشخّصه های شکلی اشعار خطاب به پروانه ها ارائه شود.

The Properties of Poetic Form in Reza Baraheni’s Accosting the Butterflies

In Persian poetry, the issue of form has gone through so many alterations. In the last decades and after the emergence of Modern Persian poetry, these formal changes have been more significant and controversial. One of the latest noteworthy theories in Persian contemporary poetry has been proposed by Reza Baraheni in Accosting the Butterflies. In the theoretical section titled “Why I Am No Longer a Nimaie Poet?” the author claims that Modern Persian poetry has been beset with a crisis and attempts to find a solution by discussing the flaws in Persian free verse and blank verse poems. In this book, poems and theories are inspired by postmodernism and other western literary theories such as formalism and deconstruction, and the ideas of “languagality,” “polyphonic poetry,” “adoption of sound and breath,” and “narrative interruption” are introduced to Persian poetry for the first time. By reviewing Barahani’s poetic form in various periods of his career and studying the impacts of postmodernism on his ideas, the present paper aims to analyze Baraheni’s latest theories on poetic form and to present a new classification for the formal characteristics of Accosting the Butterflies.