پرواز یا پروار؟ تاملی در بیت‌هایی از خاقانی

هرچند تا با اکنون چند تصحیح از دیوان خاقانی شروانی به فرجام رسیده و تحقیقات و مقالات بسیاری در باب شناخت این شاعر دیرآشنا و تصحیح و شرح آثار وی نوشته شده است، هنوز هم بیت های بسیاری در دیوان خاقانی می توان یافت که اشکال در ضبط و احتمال تصحیف، آنها را از لحاظ معنایی دستخوش اختلال کرده و ارزش های بلاغی و ادبی‌شان را نیز یکسره از میان برده است. به نظر می رسد یکی از معیارها و روش‌هایی که امروزه می توان در تصحیح شعرها و نوشته‌های خاقانی از آن بهره برد، تصحیح آثار خاقانی بر پایۀ آثار خود وی است. در این جستار، تصحیف فراگیرِ «پروار» به «پرواز» که در چند بیت از دیوان و نیز در تحفۀ‌العراقین و منشآت رخ داده، تصحیح و بررسی شده است و کوشش شده بر پایۀ یافتنِ ابیات و مضمون های همسان در آثار خاقانی و سایر شاعران ادب فارسی، پیشنهادهایی برای تصحیح و توضیحِ این بیت ها آورده شود.