بررسی علل شیوع بیماری وبا در شیراز در سالهای 1236 تا 1322 هجری قمری

بیماری وبا که از آن به عناوین دیگری مثل ناخوشی، مرگامرگی و مرض موت نیز یاد می کنند، در سالهای 1236 تا 1322 ق، 9 بار به صورت اپیدمی در شیراز شیوع پیدا کرد. عامل بیماری، ویبریو کلرا و مخزن آن آبهای آلوده و غذا است. تا قبل از 1236 ق میزان مبتلایان به این بیماری در شیراز بسیار کم بود اما با شکل گیری سلسلة قاجار، اولین اپیدمی آن در سال 1236 ق بروز کرد و در سالهای 1241 ق، 1248 ق، 1263 ق، 1274 ق، 1285 ق، 1306 ق، 1311 ق و 1322 ق تلفات زیادی از خود بر جای گذاشت. شیوع بیماری ناشی از دو علت خارجی و داخلی بود. در علل خارجی، زیارت و تجارت دریایی نقش داشت. این بیماری از هند توسط زائران مسلمان هندی به عراق و عربستان می رفت و پس از آلوده کردن زائران شیرازی، به داخل شهر منتقل می شد. البته سفر به هند به قصد تجارت و سفر هندی ها به کشورهای ساحلی خلیج فارس نیز، امکان انتقال ویبریوکلرا به بوشهر و سپس شیراز را فراهم می کرد. علل داخلی سهم بیشتری در شیوع بیماری داشت. عدم رعایت موازین بهداشتی، نداشتن آب سالم، جهل مردم و برخی سن تهای غلط از یک سو و بروز مصائب طبیعی مثل زلزله، هجوم ملخها و ظهور قحطی از طرف دیگر از مهمترین عللی بود که شیوع بیماری وبا در شیراز را تسریع کرد و از توان مردمی برای مواجهه با بیماری کاست و در نتیجه میزان مرگ ومیر را به شدت افزایش داد.