بررسی میزان انطباق کتاب علوم تجربی سال دوم دبستان با مولفه‌های خلاقیت و سطوح بالای حیطه شناختی بلوم

زمینه: خلاقیت، ویژگی مطلوب انسانی است که مدرسه‌ها باید برای آموزش و یا پرورش آن جدیت نشان دهند. آموزش خلاقیت و یا تربیت تفکر خلاق، یکی از هدف‌های اساسی و شناخته شده و جز جدایی ناپذیر تعلیم و تربیت امروزه و به ویژه کتب درسی است. بنابر این، این پژوهش به بررسی میزان انطباق کتاب علوم تجربی سال دوم دبستان با مولفه‌های خلاقیت بر اساس دیدگاه گیلفورد و بیکاردز و همچنین تحلیل محتوا، فعالیت‌ها و آزمایش‌های درس بر اساس حیطه شناختی بلوم پرداخته است. هدف: این پژوهش به منظور بررسی میزان انطباق کتاب علوم تجربی دوم دبستان با مولفه‌های خلاقیت بر اساس دیدگاه گیلفورد و بیکاردز و همچنین تحلیل محتوا، فعالیت و آزمایش‌ها بر اساس حیطه شناختی بلوم انجام شد.روش پژوهش: در این تحقیق، از روش «تحلیل محتوا» به شکل تجزیه و تحلیل کمّی استفاده شده است. پس از مشخص کردن مولفه‌های مورد نظر، از دیدگاه گیلفورد و بیکاردز به عنوان ملاک‌های تحلیل، با استفاده از تکنیک ویلیام رومی، به تحلیل محتوایِ متن و تصاویر کتاب اقدام شد. همچنین، محتوا، فعالیت و آزمایش‌های کتاب، با توجه به سطوح حیطه شناختی بلوم مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش، شامل کتاب‌های علوم دوره دبستان بود.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد حدود 10% درصد از محتوا، فعالیت و آزمایش‌ها در سطوح بالای حیطه شناختی بلوم (تحلیل، ترکیب و ارزشیابی) قرار دارند. همچنین، ضریب درگیری محتوا با مولفه‌های خلاقیت 23% درصد و ضریب درگیری تصاویر با مولفه‌های خلاقیت 31% درصد به دست آمد.نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که تعداد فعالیت و آزمایش‌های کتاب علوم تجربی دوم دبستان در سطوح بالای حیطه شناختی بلوم (تحلیل، ترکیب و ارزشیابی) بسیار اندک است. همچنین، کتاب مورد بررسی، از لحاظ توجه به مولفه‌های خلاقیت، به خصوص در بخش محتوای درس و تصاویر، نیاز به بازنگری و اصلاحات اساسی دارد.