فراترکیب عوامل موثر بر تصمیم‌گیری اخلاقی بزرگسالان برای شناسایی جایگاه کاربرد اخلاق خلاق

هدف: این پژوهش به‌منظور شناسایی عوامل موثر بر تصمیم‌گیری اخلاقی بزرگسالان و فهم جایگاه کاربرد اخلاق خلاق در آن به اجرا درآمد. روش: برای شناسایی عوامل موثر بر تصمیم‌گیری اخلاقی بزرگسالان فراترکیبی از پژوهش‌های علمی در حوزه‌ی تصمیم‌گیری اخلاقی انجام شد. مقالات مورد استفاده در این فراترکیب در دهه‌ی نود (1390- 1399) و در ایران به چاپ رسیده بودند. تعداد مقالات مورد استفاده در این فراترکیب 54 عنوان بود و تمامی آن‌ها در نشریات علمی پژوهشی منتشر شده بودند. یافته‌ها: نتیجه‌ی این فراترکیب نشان داد که هفت عامل، شامل محیط بیرونی، نگرش، شرایط خاص مسئله‌ی اخلاقی، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، ویژگی‌های شخصیتی، یادگیری و توانایی ذهنی و شناختی بر تصمیم‌گیری اخلاقی بزرگسالان موثر هستند. نتیجه‌گیری: از میان عوامل شناسایی شده چهار عامل شامل محیط بیرونی، نگرش، شرایط خاص مسئله‌ اخلاقی و یادگیری جایگاه اصلی کاربرد خلاقیت در حوزه‌ اخلاق به‌شمار می‌آیند که از طریق آن می‌توان راهبردی برای حل مسئله در دوراهی‌های اخلاقی یافت.

Metasynthesis of factors that affect adults’ ethical decision making to identify the role creative morality plays in it

Objective: This study was conducted in order to identify the factors contributing to the ethical decisionmaking of adults, and to understand the role that creative morality plays in it. Method: To identify the factors affecting the moral decisionmaking of adults, a metasynthesis of scientific researches in the field of ethical decisionmaking was performed. The articles used in this metasynthesis were published in the 1990s in Iran. Actually, fiftyfour articles were used in this metasynthesis, all of which were published in scientific journals. Findings: The result of this metasynthesis shows the following seven factors to be the main influences on adults’ ethical decision making: one’s external environment, attitude, personality traits, learning abilities, mental and cognitive capabilities, demographic characteristics, and the specific conditions/circumstances of the moral issue at hand. Conclusion: four of these factors, namely one’s environment, attitude, learning abilities, and the circumstances surrounding the moral issue signify the central role that creativity plays in moral decision making; through/using which a solution to various moral dilemmas could be found/through which a general scheme for solving ethical dilemmas can be devised.