تنوع یا یکسانی در برنامه ریزی درسی و آموزشی

یکی از مسئله های همیشه مطرح و حساس فرهنگ ملی در هر کشوری و از جمله کشور ما آموزش و محتوای آموزشی دوره های تحصیلی از سطح عمومی و پایه ای تا دوره های تخصصی و دانشگاهی است. در دامنۀ این بحث یکی از عناوین مورد توجه موضوع «برنامه ریزی یکسان» یا «تنوع و تکثر درسی و آموزشی» برای هر یک یا تمام این حوزه هاست. این نوشته نقد و نظری در این باره است. نگارنده معتقد است که فرصت تنوع بخشیدن به برنامه های درسی و آموزشی، در چارچوب ها و مناسبات روشن و شفاف ملی، به ویژه در حوزۀ آموزش های تخصصی و پیشرفته دانشگاهی که رویکردها، تخصص ها، علاقه ها و نیازمندی ها ریز و پرشاخ و برگ هستند یکی از مسیرهای خلاق و پیشران توسعه و تعمیق علم، خلاقیت و کارآمدیست و یکی از مصداق ها و تجلی گاه های اعتماد به و انتظار از «استقلال علمی دانشگاه ها». با این هدف گذاری روشن در زمینۀ آموزش های تخصصی، رویکرد این نوشته، بیشتر یک نگاه و تفسیر دانشگاهیست تا مضمونی در حوزۀ فرهنگ و آموزش عمومی (که متعلق به پیش از دانشگاه است) و بنابراین تنها در این چارچوب قابل ارزیابی و نقد است. در این محدوده، اشاره های گاه به گاه متن به تجربه هایی در حوزۀ آموزش های عمومی تنها از برای توجه به مثال ها و مصداق ها ی عینی و آشنا و در دسترس است و نه تمرکز و هدف گیری تحلیلی و تفسیری. در فرصت این نقد و بررسی این فرض مهم که تناسب های موضعی «تنوع بخشی در برنامه ریزی درسی و آموزشی» در هر موقعیت و رشته و تخصصی باید توسط اهل فن خود سنجیده و سود و زیان و راهکارهای اجرایی مناسبش پیشنهاد و تشریح شوند، مورد تردید نیست. نتیجه آنکه در طرح این گفت وگو، یک فرض هم آن است که لوازم، مقتضیات و تخصص های مورد نیاز حوزۀ عمل و اجرا، خود بحث و موضوع مستقلی نیازمند تاملات و گفت وگوهای متفاوتی است.