تقنیّه السیناریو السینمائی فی قصیده «شِعابٌ جَبَلِیّهٌ» للشاعر سعدی یوسف

انّ للفن الشعری قدره فائقه فی الافاده الممکنه من الفنون السمعبصریه والتشکیلیه، فقبل ظهور السینما (الفن السابع) کان الشعر فی البدایه تاثّر بالفنون الادبیه والدرامیه وتخطّى هذه المرحله بصوره تدریجیّه ودخل مرحله متطوّره وهی مرحله الکتابه بالصوره البصریّه کالرسم والالوان وتُعرف بالصوره الثابته، وبعدها الصوره المتحرکه والکتابه بالضوء؛ لذا کان لآلیات السینما کالسیناریو والکامیرا والمونتاج فضل لا یُستهان به فی تطویر بنیه القصیده الحدیثه. یُعدّ السیناریو من احدث التقنیات فی السینما ویُقصد به وصف تسلسل الاحداث والمکان والزمان والشخصیات وفقاً للنقد السینمائی. وقد کان للقصیده المعاصره نصیب من هذه التقنیه الحدیثه، ومن اهمّ الشعراء المعاصرین الذین اهتموا بهذه التقنیه الشاعر سعدی یوسف. تتقارب رویه یوسف من الرویه السینمائیّه بشدّه فی اشعاره وبالاخص فی قصیدته شعابٌ جبلیّهٌ التی اتحفها باحداث متسلسله ومشوّقه استلهمها من الطبیعه فی الریف الایطالی والمغامره التی قام بها هو ورفیقاه جوان ماکنلی وفوزی الدیلمی، لذا تجلّت فی قصیدته تقنیه السیناریو بصوره واضحه ودقیقه. تسعى هذه الدراسه لاستجلاء تقنیه السیناریو التی تتوافق مع احداث قصیده شعابٌ جَبَلیّهٌ للشاعر سعدی یوسف وفقاً للمنهج الوصفی – التحلیلی؛ وقد توصّلنا فی هذا البحث الى انّ قصیده شعاب جبلیه اعتمدت علی تقنیّه السیناریو السینمائی فی اسلوبها الوصفی لتصویر المشاهد الطبیعیّه التی تبعث روح النشاط والحیویه والمرح فی نفس المخاطب لما تتمتّع به من صفات بصریّه ممیّزه تجذب انظار الرائی، لذا رکّز الشاعر فی کامیرته الشعریه علی رصد المشاهد السمعبصریه ووصفها وفقاً للقواعد الوصفیه کالتقطیع الفنی للقطات والصور التی یاتی بها السیناریست فی کرّاسته. والشاعر لنقل هذه المشاهد للمتلقی خلط بین الروح الشعریه وجمال الطبیعه وقواعد السیناریو بصوره موفّقه فاستخدم الافعال المضارعه التی تتّفق مع زمن العرض الآنی للنص المفلمن کما لم یتخلَ عن الاصوات فی النص کصوت الشخصیات وصوت الموسیقى التی ترفع مستوی النص الشعری من نص مقروء الی نص مفلمن.

Cinematic Scene Techniques in the Qasida of “Mountain Reefs (Shoa’ab Jabila)” by Saadi Yousef

Poetry is capable of exploiting auditory and visual elements and potential of arts and painting. Before the appearance of the seventh art, the cinema, poetry initially influenced literary and dramatic arts and gradually developed into the present stage, which encompasses auditory and visual elements. Cinematic techniques such as scene design, camera, and mixing play a significant role in promoting the structure of Qasida. In this regard, scene design is considered to be the latest in cinema techniques, and is intended to describe event sequences, places, times, and characters. Among the most prominent poets who have employed these potentials is Saadi Yousef. The poetic structure of Saadi is very similar to the cinematic structure, especially in the poem Jablia’s Branch , inspired by the successive sceneries that surround the villages in Italy, as well as the adventures that he has undertaken along with his friends, Joanne Mari Macanelli and Fawzi alDailami. The scenearrangement techniques he has employed is manifested in such a setting. This research seeks to investigate the sceneplanning techniques concurring with the epic events of the Qasida (ode) “Mountain Reefs (Shoa’ab Jabila)” by a descriptiveanalytical method. This research revealed that the poem Mountain Reefs employs cinematic scenes in a descriptive fashion to portray scenes that inspire the spirit of activity, vitality and fun in the soul. the poet focuses his camera on monitoring audiovisual scenes, which are described according to descriptive rules such as the artistic cutting of the shots and the images that the screenwriter brings in his pamphlet. And the poet mixes the poetic spirit and the beauty of the nature to convey these scenes to the recipients. The poet has used the rules of the cinematic screeplay in a successful manner. He has used verbs and grammatical tenses consistent with the time of the real time presentation of the scenes, the voices of the characters are not abandoned and the sound of the contextual music is heard in the text.