تاثیر داشتن کودک با کم توانی ذهنی بر زندگی مادران: رویکرد کیفی

با در نظر گرفتن تاثیر عمیق و متقابل کودکان با کم توانی ذهنی بر زندگی اعضای خانواده و به‌ویژه مادران و وجود مطالعات بسیار اندک در این گروه هدف، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر داشتن کودک با کم توانی ذهنی بر زندگی مادران انجام گرفت. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. نمونه پژوهش 22 نفر از زنان دارای کودک کم‌توان ذهنی شهر یزد بودند که با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند؛ این تعداد براساس ملاک اشباع نظری انتخاب شد و نمونه گیری تا رسیدن به اشباع داده‌ها ادامه یافت. برای گرداوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و عمیق استفاده شد. داده‌های حاصل از مصاحبه، با روش کدگذاری نظری تجزیه و تحلیل شد. در مرحله کدگذاری باز 54 مفهوم و در مرحله کدگذاری محوری 9 مقوله به دست آمد. مقوله‌ها عبارتند از: ضعف امکانات، رنج هزینه، تضعیف روابط اجتماعی، نارضایتی زناشویی، ضعف حمایت، دیگران سرزنشگر، دوگانگی اعتقادی، دلهره‌ی فرزندآوری و ترس از آینده. مقوله «مراقبت مخاطره» به عنوان مقوله هسته‌ای ظهور یافت. نتایج بیان کننده‌ی آن است که مراقبت از کودک با کم توانی ذهنی، مادر را در معرض انواع مختلفی از مخاطرات قرار می‌دهد. فقر فرهنگی، اقتصادی و حمایتی به عنوان شرایط علی تاثیرگذار بر پدیده مراقبت مخاطره مادران بوده است، پیامدهای حاصل شامل طلاق عاطفی، زوال روابط، افسردگی و انصراف از بارداری بعدی است.

The effect of mental retarded child on mother’s life: qualitative approach

According to the deep and reciprocal effect of mental retarded children on family members’ lives, especially mothers, and few studies in this group, the present study aimed to investigate the effect of mental retarded child on mother’s life. The research method was qualitative: grounded theory. The sample group included 22 Yazd City’s mothers with mental retarded child whom were selected by purposive sampling method. The sampling process continued to theoretical saturation. We used nonstructured and semistructured interviews to collect data. By using theoretical encoding, we analyzed the data. We acknowledged 54 concepts in open encoding phase and 9 categories in axial encoding phase. These categories included: facility defect, cost distress, social relationship defect, marital dissatisfaction, support defect, blaming others, belief conflict, pregnancy worry, and future fear. The core category emerged as careperil. The result showed that mother’s caring of their M.R. children, exposed them to the various perils. Cultural, economic and supportive poverty, as causal conditions affect mother’s careperil phenomenon. Consequences included affective divorce, relationship decline, depression and dissuasion of next pregnancy.