تدوین الگوی مفهومی یادگیری ریاضی و فعالیت‌های شناختی بهبود دهنده‌ یادگیری در دانش‌آموزان با اختلال ‌یادگیری ریاضی

اهداف: پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی مفهومی یادگیری‌ ریاضی و ارائه فعالیت‌های شناختی بهبود دهنده‌ یادگیری در دانش‌آموزان با اختلال ‌یادگیری ریاضی در دو مرحله انجام شد.   مواد و روش‌ها: رویکرد پژوهش، کیفی و با روش تحلیل مضمون بود. جامعه مورد مطالعه شامل منابع نوشتاری مرتبط با اختلال ‌یادگیری ریاضی در ایران و خارج از کشور، در سال های 1370- 1401  بود. در مرحله اول، متون‌نظری با روش نمونه‌گیری هدفمند و ابزار سندکاوی با روش کتابخانه‌ای انتخاب شدند. تعداد 53 منبع مورد بررسی قرار گرفت و داده‌ها به اشباع رسید. داده‌ها بر اساس روش براون و کلارک (2006) تحلیل شد و تعداد 235 کد به‌دست آمد. با تقلیل کدها، تعداد 80 کد پایه، 21 مفهوم ‌فرعی و 8 مفهوم اصلی استخراج گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد 8 مفهوم اصلی یادگیری ریاضی شامل عملیات محاسباتی، جایگاه ‌عدد، اندازه‌گیری، درک‌ زبان‌ ریاضی، زمان، حل‌مسئله، تجسم و مقایسه اشکال و مفهوم‌ پول بودند. داده‌ها و الگوی مفهومی طراحی‌شده مطابق با معیارهای اعتبارسنجی یافته‌های کیفی، توسط 10 نفر از متخصصان بازنگری شد که اعتبار آن بر اساس معیار هولستی برابر با 0.97 بود. در مرحله دوم از پژوهش، 44 فعالیت‌ شناختی بهبود دهنده‌ یادگیری ریاضی با 8 مفهوم اصلی یادگیری ریاضی منطبق شدند و توسط متخصصین، با استفاده از ضریب نسبت ‌روایی محتوا و شاخص‌ روایی محتوا روایی‌سنجی صورت‌ گرفت. یافته‌ها: یافته ها حاکی از آن بود که الگوی مفهومی یادگیری ریاضی و مفاهیم شناختی دارای 21 مفهوم فرعی و 8 مفهوم اصلی است. مفاهیم اصلی به دست آمده شامل عملیات محاسباتی، جایگاه‌ عدد، اندازه‌گیری، درک‌ زبان‌ریاضی، زمان، حل‌مسئله، تجسم و مقایسه اشکال و مفهوم‌ پول می‌باشند. ضریب ‌توافق مرتبط بودن برابر با 0.98 و ضریب ‌توافق ضروری بودن برابر با 0.97 و در سطح بسیار مطلوب بودند.نتیجه گیری: الگوی حاصل شده از بررسی متون علمی در این پژوهش، دربردارنده ابعاد اصلی یادگیری ریاضی است و فعالیت های شناختی ارائه شده در آن که جنبه ی بازی و سرگرمی دارد، میتواند به یادگیری ریاضی کمک نماید. لذا، از آنجایی‌که فهم و یادگیری ریاضیات بر مفاهیم‌ انتزاعی استوار است و این دانش‌آموزان در درک مفاهیم انتزاعی مشکلات عدیده دارند، پیشنهاد می‌شود از یافته‌های این پژوهش، جهت افزایش نگرش مثبت و اشتیاق دانش‌آموزان نسبت به ریاضی و عمق بخشیدن به یادگیری استفاده شود.

developing a conceptual model of mathematical learning and cognitive activities to improve learning in students with mathematic learning disability

objective: the present research was conducted with the aim of developing a conceptual model for mathematical learning and providing cognitive activities to improve learning in students with mathematical learning disorders in two steps.methods: the research method was qualitative and with thematic analysis approach. the studied population included written sources related to mathematical learning disorders (mlds) in iran and abroad, between the years 1370-1401 sh and 1967 -2021 a.d.in the first step, theoretical texts were selected by purposive sampling method and document mining tool with the library method. 53 sources were examined and the data was saturated. the data was analyzed according to braun and clark (2006) method and 235 codes were obtained. by reducing the codes, 80 base codes, 21 sub-concepts and 8 main concepts were extracted. the findings show that the 8 main concepts of math learning included calculation operations, number position, measurement, understanding mathematical language, time, problem solving, visualizing and comparing shapes, and money concept. the data and the designed conceptual model were reviewed by 10 experts according to the validation criteria of qualitative findings, whose reliability was equal to 0.97 based on the holsti criterion. in the second step of the research, 44 cognitive activities improving math learning were matched with the 8 main concepts of math learning and were validated by experts using content validity ratio (cvr) and content validity index (cvi).results: the findings indicated that the conceptual model of math learning and cognitive concepts has 21 sub-concepts and 8 main concepts. the main concepts obtained include calculation operations, number position, measurement, understanding mathematical language, time, problem solving, visualizing and comparing shapes, and money concept. cvr was equal to 0.98 and cvi equal to 0.97 at a very favorable level.conclusion: the pattern obtained from the review of scientific texts in this research includes the main dimensions of mathematical learning and the cognitive activities presented in it which have the aspect of play and entertainment can help mathematical learning. therefore, since the understanding and learning of mathematics is based on abstract concepts and these students have many problems in understanding abstract concepts, it is suggested that the findings of this research be used to increase the positive attitude and enthusiasm of students towards mathematics and deepen learning.