مقایسۀ اثربخشی و مکانیسم اثر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر هیجان بر سلامت جنسی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2: نقش انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و کارآمدی هیجانی

هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ اثربخشی و مکانیسم اثر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر هیجان بر سلامت جنسی با درنظر داشتن نقش انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و کارآمدی هیجانی به‌عنوان متغیر مکانیسم در بیماران دیابتی نوع 2 بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ مبتلایان به دیابت نوع 2 ساکن شهر تهران بود که به درمانگاه‌های غدد بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1398 مراجعه کرده بودند. 45 فرد واجد شرایط و داوطلب (27 زن و 18 مرد) به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در سه گروه 15 نفرۀ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان متمرکز بر هیجان و کنترل قرار گرفتند. برای گروه‌های آزمایش، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به‌صورت گروهی به مدت دوازده جلسۀ 60 دقیقه‌ای و درمان متمرکز بر هیجان به‌صورت گروهی به مدت هشت جلسۀ 60 دقیقه‌ای اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس رضایت جنسی لارسون، مقیاس کارآمدی هیجان و پرسشنامۀ پذیرش و عمل ویرایش 2 بودند. داده‌ها با نرم‌افزار spss-26 و آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر هیجان، با میانجی‌گری انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و کارآمدی هیجانی بر بهبود سلامت جنسی مبتلایان به دیابت نوع 2 تاثیرگذار است (0/05>p). براساس نتایج، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر هیجان برای ارتقای سلامت جنسی مبتلایان به دیابت نوع 2 پیشنهاد می‌شود.

comparison of the effectiveness and mechanism of effect of acceptance and commitment therapy based on emotion-focused therapy on sexual health in patients with type 2 diabetes: the role of psychological flexibility and emotional efficiency

the aim of this study was to compare the effectiveness and mechanism of acceptance and commitment-based therapy and emotion-focused therapy in the context of sexual health in type 2 diabetic patients, with a particular emphasis on the influence of psychological flexibility and emotional efficiency. the present study was quasi-experimental with pretest-posttest with a control group. the statistical cohort consisted of all patients with type 2 diabetes who were referred to the endocrinology clinics of tehran university of medical sciences in 2019. three groups of 15 were randomly selected from the forty-five eligible individuals and volunteers who were selected using the cluster sampling method: acceptance and commitment-based therapy, emotion-focused therapy, and witness-based therapy. the larson sexual satisfaction questionnaire (lssq), emotion efficacy scale (ees), and acceptance and action questionnaire (aaq) comprised the research instrument. acceptance and commitment-based therapy was performed as a group for 12 60-minute sessions and emotion-focused therapy as a group for 8 60-minute sessions. data were analyzed using spss-26 software and covariance analysis. probability values of 0.05 were analyzed. the findings indicated that the variables of psychological flexibility and emotional efficiency serve as mechanism variables (p <0.05). the study’s findings indicate that the sexual health of patients with type 2 diabetes is influenced by acceptance and commitment-based therapy and emotion-focused therapy, which are characterized by psychological flexibility and efficacy.