اثربخشی آموزش مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی بر مهارت خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی بر مهارت خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی انجام شد. روش پژوهش آزمایشی (با گروه آزمایش و گواه) با طرح سه مرحله‌ای (پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری) و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کودکان دختر مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود. 26 کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و به شیوۀ تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جای‌دهی شدند (14 کودک در گروه آزمایش و 12 کودک در گروه گواه). کودکان در گروه آزمایش، آموزش مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی را طی یک ماه و نیم در 12 جلسۀ 60 دقیقه‌ای دریافت کردند. در این پژوهش از پرسشنامۀ اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی (adhdq)، پرسشنامۀ خودکنترلی (scq) و مقیاس شایستگی اجتماعی (scs) استفاده شد. داده‌ها با تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم‌افزار آماری spss-23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی بر مهارت خودکنترلی (0001>p؛ 0.54=eta؛ 28.42=f) و شایستگی اجتماعی (0001>p؛ 0.60=eta؛ 37.13=f) کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی تاثیر معنادار دارد. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت آموزش مهارت‌های عصب‌روان‌شناختی با بهره‌گیری از تقویت توجه و تمرکز، کارکردهای اجرایی و تقویت سازمان‌دهی شناختی و ذهنی می‌تواند به‌عنوان روشی کارآمد برای بهبود مهارت خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی به‌کار گرفته شود.

efficacy of neuropsychological skills training on the self-control skills and social competence in the children with attention deficit hyperactivity disorder (adhd)

the purpose of the curre​nt research endeavor was to examine the effectiveness of neuropsychological skills training in enhancing self-control abilities among children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder (adhd). experimental methodology (control and experimental groups), three-stage design (pre-test, post-test, and follow-up), and a two-month follow-up period comprised the study. during the academic year 2021-2022, the statistical population of the present study comprised minors with adhd residing in the city of tehran. twenty-six children diagnosed with adhd were selected using a multi-stage clustered random sampling method. these children were then allocated at random into two groups: the experimental group comprised fourteen children, while the control group comprised twelve. over the course of one and a half months, the children in the experimental group were instructed in neuropsychological skills for a total of twelve sixty-minute sessions. the present study utilized the attention deficit hyperactivity questionnaire (adhdq) (brock clinton, 2007), the self-control questionnaire (scq) (kendal wilcox, 1979), and the social competence scale (scs) (cohen rosman, 1972). the data were subjected to analysis using mixed anova in the spss-23 software. children with adhd who received neuropsychological skills training demonstrated significant improvements in self-control (p<0001, eta=0.54, f=28.42) and social competence (p<0001, eta=0.60, f=37.13). according to the findings of the present study, it is possible to conclude that neuropsychological skills training can be an effective method for enhancing the social competence and self-control abilities of children with adhd by bolstering executive functions, attention, and concentration, as well as cognitive and mental organization..