اثربخشی برنامۀ ارتقای دانش، نگرش و عملکرد با رویکرد مثبت‌نگری به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی بر تعامل والد-کودک، استرس فرزندپروری و خودکارآمدی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامۀ ارتقای دانش، نگرش و عملکرد (kap)، مبتنی بر توانمندی اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی (adhd) بر روابط والد-کودک، استرس فرزندپروری و خودکارآمدی انجام شد. مطالعۀ حاضر شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه و از جهت هدف کاربردی است. جامعۀ مورد مطالعه شامل مادران کودکان 10-6 سال با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی در شهر کاشان در سال 1399 بودند که از میان آنان 30 نفر به‌صورت دردسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار داده شدند. برنامۀ ارتقای آگاهی، نگرش و عملکرد (kap) که با رویکردی مثبت‌نگر به adhd و با مرور نظام‌دار پژوهش‌های مرتبط با توانمندی‌های روان‌شناختی این افراد تدوین شده بود، به مادران گروه آزمایشی به‌صورت انفرادی (3 جلسه) و گروهی (7 جلسه) آموزش داده شد، اما به گروه گواه، آموزشی ارائه نشد. ابزار استفاده‌شده فرم والدین مقیاس درجه‌بندی رفتاری (cbrs) و مصاحبۀ تشخیصی مبتنی بر ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (dsm5)، مقیاس رابطۀ والد-کودک (p-crs)، پرسشنامه خودکارآمدی کودکان (seq-c) و مقیاس استرس فرزندپروری (pss) بود و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد و با نرم‌افزار spss (نسخۀ 26) انجام گرفت. نتایج تحقیق، تاثیر معنادار اجرای برنامه را بر کاهش استرس فرزندپروری مادران، ارتقای تعامل والد-کودک و خودکارآمدی کودک نشان داد.

the effectiveness of a knowledge, attitude, and practice promotion program with a positive approach to attention-deficit / hyperactivity disorder on parent-child interaction, parental stress, and self-efficacy

the present study was conducted to investigate the effectiveness of the knowledge, attitude, and practice (kap) support program with a positive approach to attention-deficit/hyperactivity disorder (adhd) on parent-child interaction, parental stress, and self-efficacy. the current study is a quasi-experiment with a pre-test-post-test design and a follow-up with a control group, which is practical in terms of the purpose of the study. the study population included mothers of children aged 6-10 years with attention deficit/hyperactivity disorder in kashan city in 2020, of which 30 subjects were randomly selected and divided into two groups of 15 subjects for test and control. the awareness, attitude and practice (kap) program, developed with a positive approach to adhd and with a systematic review of research related to the psychological skills of these people, was taught to the mothers of the experimental group individually (3 sessions) and in groups (7 sessions); but the control group was not given training. the instruments used were the parental form of the behavioral rating scale (cbrs) and the diagnostic interview based on the fifth edition of the diagnostic and statistical manual of mental disorders (dsm5, the parent-child relationship scale (p-crs), children’s self-efficacy questionnaire seq-c), (parenting stress scale pss) and to analyze the data, the method of repeated measures analysis of variance was used, using spss 26. the results of the research show that the implementation of the program has a significant impact on the reduction of mothers’ parenting stress and the improvement of parent-child interaction and child self-efficacy.