اثربخشی برنامۀ پرورش مهارت‌های تفکر (الگوی بروکفیلد) بر تفکر انتقادی، تاب‌آوری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامۀ پرورش مهارت‌های تفکر، مدل برکفیلد بر پیشرفت تحصیلی، تاب‌آوری تحصیلی و تفکر انتقادی دانش‌آموزان صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نظر روش نیمه‌آزمایشی و از نظر هدف کاربردی است و در چارچوب طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه قرار دارد. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان پسر مشغول به تحصیل رشتۀ تجربی متوسطۀ دوم استان البرز در سال تحصیلی 1398-1397 است که در یکی از آزمون‌های آزمایشی معتبر سطح کشور برای آمادگی کنکور سراسری شرکت داشتند. نمونه‌گیری به روش نمونۀ دردسترس انجام شده و شامل سی دانش‌آموز پسر متوسطه دورۀ دوم رشتۀ تجربی یکی از دبیرستان‌های شهر کرج است که به‌صورت تصادفی در دو گروه پانزده نفری به گروه‌های آزمایشی و گواه منصوب شدند. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامۀ سیاهۀ تاب‌آوری تحصیلی ساموئلز (sari) و سیاهۀ گرایش به تفکر انتقادی ریکتس (ctdi) و نمرۀ تراز آزمون آزمایشی استفاده شد. برنامۀ اجرایی به مدت هشت جلسۀ آموزش گروهی 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد، اما گروه گواه، آموزشی دریافت نکرد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم‌افزار ibm spss (نسخۀ 23) استفاده شد. یافته‌ها حاکی از معناداری اثر برنامه در ارتقای تفکر انتقادی دانش‌آموزان در سه مولفۀ خلاقیت، بلوغ شناختی و درگیری ذهنی، و تاب‌آوری تحصیلی در دو مولفۀ مسئله‌محورمثبت‌نگر و جهت‌گیری آینده و پیشرفت تحصیلی بود. براساس نتایج پژوهش گنجاندن این مقوله در برنامه آموزشی دانش‌آموزان متوسطه دورۀ دوم که در آزمون‌های آمادگی کنکور با ناکامی مواجه هستند، می‌تواند مفید باشد.

Effectiveness of the Thinking Skills Development Program (Based on Brookfield’s Model) on Students’ Critical Thinking, Academic Resilience, and Academic Achievement

The purpose of the present study is to evaluate the effectiveness of thinking skills development program (based on Brookfield's model) on academic achievement, academic resilience and critical thinking The method of the study is a quasiexperimental study with pretestposttest with a control group and was applied based on the purpose. The statistical population of the study consists of male high school students of Alborz Province of the 20182019 academic year who participated in one of the nationally validated pilot tests for the college entrance examination. The sample consists of thirty male high school students at one of the high schools in Karaj who were randomly assigned to an experimental group and a control group. The measures used in the study included: examinations test scores, Samuels’ Academic Resilience Inventory (ARI) and Ricketts Critical Thinking Disposition Inventory (CTDI). The program was conducted in 8 sessions of 90 minutes group training for the experimental group while the control group received no training. Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) was used to evaluate the effectiveness of the program using the software IBM SPSS (version 23). The results show that implementing the Thinking Skills Development Program for studensts improved critical thinking (in three components: innovativeness, cognitive maturity, and engagement), academic achievement, and academic resilience (in two components: problemorientedpositive and futureoriented). Communication skills were not statistically significantly different) among high school students. The results of the study confirm that it may be useful to include the program in the curriculum for high school students who fail the pilot tests for college entrance exams.