تعیین اثربخشی تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای همراه با آموزش خواندن بر حافظۀ فعال و عملکرد خواندن کودکان نارساخوان: شواهدی از پتانسیل‌های وابسته به رویداد

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای همراه با آموزش خواندن بر حافظۀ فعال و عملکرد خواندن کودکان نارساخوان انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی همراه با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه‌های نامعادل است و از جهت هدف، کاربردی محسوب می‌شود. جامعۀ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان نارساخوان هفت تا نه‌سالۀ مراجعه‌کننده به کلینیک آتیۀ درخشان ذهن شهر تهران در تیر تا شهریور 1394 و خرداد تا مرداد 1395 تشکیل می‌دهند که 16 نفر از آن‌ها (12 پسر و 4 دختر) به روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب شدند. گروه آزمایش به‌مدت ده جلسه، برنامۀ آموزش تحصیلی فردی به‌همراه تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای در ناحیۀ قشر پیش‌پیشانی چپ را دریافت کرد؛ درحالی‌که گروه کنترل در شرایط مشابه، ده جلسه آموزش تحصیلی به‌همراه تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای ساختگی (شم) را گذراندند. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات، از آزمون خودکار عصبروان‌شناختی کمبریج (cantab)، خرده‌آزمون حافظۀ فعال در هوش‌آزمای استنفوردبینه، ویراست پنجم (sbis5) و خوشۀ خواندن آزمون پیشرفت تحصیلی وودکاک جانسون (wj iii) استفاده شد و با استفاده از نرم‌افزار spss تحلیل داده‌ها صورت گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد شاخص‌های حافظۀ کلامی، حافظۀ غیرکلامی، ظرفیت حافظه، روانی خواندن و همچنین خطای ارتکاب و حذف بعد از دریافت تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای، به‌طور معناداری تغییر یافته است (0.001 >p). با توجه به این نتایج، می‌توان گفت افزایش تحریک‌پذیری قشر پیشانی چپ با استفاده از تحریک مستقیم فراجمجمه‌ای می‌تواند موجب بهبود برخی شاخص‌های خواندن و حافظه در کودکان نارساخوان شود.

Effectiveness of Direct Transcranial Stimulation with Reading Instructions on Dyslexic Children’s Working Memory and Reading Performance: Evidence of EventRelated Potentials

This study aims to detect the effectiveness of transcranial direct stimulation with reading instruction on dyslexic children’s working memory and reading performance. The research method is quasiexperimental with pretest and posttest with nonequivalent groups, and is applied in term of purpose. The statistical population consists of all dyslexic students (7–9 years old) referring to Atieh Clinic in Tehran during 2015:7–2015–9 and 2016:6–2016:8, among which 16 students (12 boys and 4 girls) were selected by convenience sampling method. The experimental group received an individualized curriculum plus transcutaneous direct stimulation in the left prefrontal cortex for 10 sessions, while the control group received 10 sessions of simulated transcutaneous stimulation (indoctrination) in the same condition. Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery (CANTAB), StanfordBinet Intelligence Scales, Fifth Edition (SBIS5), and Woodcock Johnson academic achievement reading cluster (WJ III) were used for data collection, and the data was analyzed by using SPSS software. The results of multivariate analysis of covariance showed that the indices including verbal memory, nonverbal memory, memory capacity, reading fluency as well as the error of committing and deleting after receiving transcranial direct stimulation were significantly changed (P>0.001). Accordingly, one can say that the increased excitability of the left prefrontal cortex using transcranial direct stimulation can improve some reading and memory parameters in dyslexic children.