تعیین خطر نسبی بروز سرطان مری در شهرستان ‌های ایران با استفاده از مدل چند سطحی بیزی مکانی- زمانی

مقدمه: میزان بروز استاندارد شده‌ سنی سرطان مری در ایران برای زنان در رتبه پنجم و برای مردان در رتبه هشتم قرار دارد. در مطالعه حاضر، با توجه به بروز بالای سرطان مری و ضرورت آگاهی از چگونگی توزیع جغرافیایی این سرطان، نقشه‌بندی بروز این سرطان در سطوح استانی و شهرستانی ترسیم شد.روش‌ها: این پژوهش از نوع کاربردی اکولوژیک بود. جامعه مورد مطالعه از تمام بیماران مبتلا به سرطان مری بین سال‌های 1384 تا 1386 در ایران تشکیل شد. جهت برآورد خطر نسبی سرطان مری، از مدل چند سطحی بیزی مکانی- زمانی‌ استفاده گردید. داده‌ها دارای سه سطح تو در توی جغرافیایی است که در آن شهرستان‌ها داخل استان‌ها و استان‌ها هم در زمان (سال) لانه کرده‌اند. تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد بیزی inla (integrated nested laplace approximation) در نرم‌افزار r انجام شد.یافته‌ها: تعداد کل سرطان مری ثبت شده در سال‌های 86-1384 در ایران 7160 مورد بود. بر اساس نتایج مدل سه سطحی با تعدیل تمامی عوامل خطر، روند تغییرات سالانه معنی‌دار و افزایشی مشاهده شد.نتیجه‌گیری: با توجه به برازش مدل سه سطحی با تعدیل عوامل خطر فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار، مصرف میوه‌ها و سبزیجات و اضافه وزن، توصیه می‌شود که در مطالعات آینده از مدل‌های چند سطحی با تعدیل عوامل خطرساز موثر بیشتری استفاده شود. این مطالعه نشان داد که مناطق شمال شرقی، شمال غربی و بعضی از نقاط مرکزی ایران دارای بیشترین خطر بروز سرطان مری می‌باشد.