شناسایی خوشه‌های پرخطر موارد بروز سرطان معده در ایران با استفاده از آماره کاوشی فضا-زمان طی سال‌های 1388-1384

مقدمه: سرطان معده دومین سرطان شایع و کشنده‌ترین سرطان در ایران به شمار می‌آید. در این پژوهش به پهنه‌بندی و توزیع جغرافیایی سرطان معده و شناسایی خوشه‌های پرخطر این سرطان با استفاده از آماره کاوشی فضا- زمان پرداخته شده است. روش‌ها: این مطالعه از نوع کاربردی بود. داده‌های مورد نیاز آن از گزارش‌های ثبت سرطان اداره سرطان مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استخراج شد. این داده‌ها به تفکیک استان‌ها برای یک دوره 5 ساله از سال 1384 تا 1388 ثبت شده بودند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و شناسایی خوشه‌ها از نرم‌افزار satscan و برای پهنه‌بندی توزیع سرطان معده و نمایش خوشه‌ها در کشور از نرم‌افزارarcgis10 استفاده شد.یافته‌ها: پس از تجزیه و تحلیل سه خوشه پرخطر شناسایی گردید. محتمل‌ترین خوشه، استان‌های اردبیل، گیلان، زنجان، آذربایجان‌شرقی، قزوین، آذربایجان‌غربی، کردستان، همدان، تهران و مازندران را در دوره زمانی 1387 تا 1388 شامل گردید که از لحاظ آماری در سطح 0.05 معنی‌دار بود. علاوه بر محتمل‌ترین خوشه، دو خوشه‌ی ثانویه نیز به دست آمد. خوشه‌ی ثانویه اول، شامل استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و خراسان رضوی و از لحاظ آماری معنی‌دار به دست آمد. خوشه ثانویه دوم استان کهگیلویه و بویراحمد را در بر می‌گرفت که از لحاظ آماری معنی‌دار نبود. نتیجه‌گیری: نقاط پرخطر با استفاده از آماره کاوشی فضا – زمان شامل استان‌های شمالی، شمال‌غربی و مرکزی خصوصاً اردبیل، کردستان، مازندران و گیلان می‌باشد. پیشنهاد می‌شود آزمایشات غربالگری در نقاط پرخطر و مطالعات اپیدمیولوژیک بیشتری برای پیاده‌سازی برنامه‌های پیشگیری از آن صورت پذیرد.