بررسی کارایی فرایند کمپوست‌سازی در حذف باکتری‌های شاخص و پاتوژن از مواد زاید شهری در کارخانه کمپوست شهر اصفهان

چکیده مقدمه: برای تولید کمپوست مناسب، پایش میکروارگانیسم‌های شاخص و پاتوژن ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی باکتری‌های کلیفرم و سالمونلا در کمپوست‌سازی از زایدات شهری و پس از استفاده ازکمپوست بر روی خاک، انجام شد.روش‌ها: نمونه‌برداری از 5 قسمت شامل زباله خام، توده اولیه، مرحله فعال (ترموفیلیک)، خنک شدن و محصول (تثبیت)، در ماه‌های آذر، دی و بهمن 1390 به دفعات 5 مرتبه انجام شد. پارامترهای بررسی شده عبارتند از: دما، رطوبت، c/n و ph، کلیفرم‌های کل و مدفوعی و سالمونلا. برای بررسی وضعیت کمپوست در خاک، 5 کیلوگرم از کمپوست بر روی خاک پخش گردید و تا 20 روز پس از استفاده، نمونه‏برداری و آزمایشات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک در فواصل 5 روز یکبار انجام شد.یافته‌ها: حداقل و حداکثر دما مربوط به زباله خام و مرحله ترموفیلیک با c° 22 و c°61 بود. میانگین کلیفرم‌های کل و مدفوعی از mpn/gdw107×71/1 و 107×02/1 در زباله خام به mpn/gdw 103×3/2 و 103×18/1 در محصول کمپوست کاهش یافت. میانگین سالمونلا در زباله خام mpn/gdw 415 بوده که مقدار آن به mpn/gdw28 در کمپوست رسید. جمعیت کلیفرم‌های کل و مدفوعی پس از استفاده از کمپوست روند کاهشی داشته و پس از 20 روز به حدود mpn/gdw 150 و 18 رسید. مقدار سالمونلا نیز از mpn/gdw 28 در کمپوست در طول 5 تا 10 روز به نزدیک صفر رسید.نتیجه‌گیری: این بررسی نشان داد مرحله ترموفیلیک بیش‌ترین تاثیر را بر روی کاهش باکتری‌های کلیفرم و مرحله تثبیت بیش‌ترین تاثیر را بر سالمونلا دارد؛ اما با توجه به آلودگی کمپوست استفاده‌شده بر روی زمین به دلیل بالاتر بودن مقادیر کلیفرم مدفوعی و سالمونلا نسبت به مقادیر استاندارد، بایستی برای کاربرد این کمپوست جهت محصولاتی که در تماس با زمین هستند فاصله زمانی مناسب بین استفاده از کمپوست و برداشت محصول در نظر گرفته شود.