طراحی و اعتبارسنجی پرسش‌نامه سنجش خستگی بینایی کاربران پایانه‌های تصویری

مقدمه: با رشد سریع تکنولوژی، ابزارهای مرتبط با آن از جمله کامپیوتر، نمایشگرها و پایانه‌های تصویری (vdt یا visual display terminals) به سرعت در حال گسترش هستند. بر اساس تحقیقات بیشترین شکایات کاربران vdt، ناراحتی‌های چشمی گزارش شده است. هدف از این مطالعه، طراحی ابزاری مناسب جهت سنجش خستگی بینایی کاربران vdt بود.روش‌ها: نوع مطالعه مقطعی بود که بر روی 248 نفر از کاربران vdt در مشاغل مختلف در سال1390 انجام شد. پس از مطالعه کتب، مقالات و پرسش‌نامه‌های مشابه، بانک سوالات تهیه و پرسش‌نامه اولیه تدوین شد. روایی و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از شاخص روایی محتوایی (content validity index یا cvi) و ضریب 2? تایید گردید. یک الگوی نظری چهار عاملی در زمینه خستگی چشمی، از مطالعات قبلی اقتباس و با استفاده از نرم‌افزار 16amose و به روش تحلیل عاملی تاییدی و محاسبه شاخص‌های برازش، اعتبار سازه آن بررسی شد. همچنین با استفاده از نرم‌افزار 18spss ضریب همبستگی درونی حیطه‌ها محاسبه گردید. جهت بررسی اعتبار ملاک و سطح‌بندی خستگی چشمی، از نتایج اندازه‌گیری همزمان خستگی چشمی با دستگاه 1/90-vfm و پرسش‌نامه استفاده شد و نقاط برش به وسیله منحنی roc (receiver operating characteristic) مشخص گردید.یافته‌ها: پرسش‌نامه در 4 حیطه اصلی استرین چشمی (4 سوال)، اختلال دید (5 سوال)، اختلالات سطح چشم (3 سوال) و مشکلات خارج چشمی (3 سوال) به تایید نهایی رسید. پایایی نهایی پرسش‌نامه برابر 75/0، حداقل شاخص cvi معادل 75/0، شاخص‌های برازش مدل 36/0 = rmsea (root mean square error of approximation)، 96/0 = gfi (index goodness of fit)، 92/0 = index) agfi adjusted goodness of fit) و ضریب همبستگی نتایج پرسش‌نامه و دستگاه 87/0- به دست آمد و نقاط برش پرسش‌نامه، معادل 65/0، 36/2 و 89/3 بر مبنای 10 محاسبه شد.نتیجه‌گیری: پرسش‌نامه خستگی چشمی دارای 15 سوال تخصصی بوده، از پایایی و روایی بسیار خوبی برخوردار است. این ابزار با توجه به تعداد کم سوالات و سادگی جملات، به راحتی می‌تواند میزان و سطح خستگی چشمی کاربران vdt را ارزیابی کند.