بررسی ارتباط برخی فاکتورهای جمعی تشناختی (دموگرافیک) با سن یایسگی

مقدمه: با توجه به عوارض جسمی، روحی و روانی یایسگی‌های زودرس و دیررس لازم است عوامل موثر بر زمان یایسگی به خصوص فاکتورهای اقتصادی- اجتماعی شناخته شوند. از آن جایی که سلامت خانواده در وهله اول منوط به سلامت مادران است و این پدیده در زنان اتفاق می‌افتد، از این رو هدف مطالعه حاضر تعیین سن یایسگی و فاکتورهای اجتماعی مرتبط با آن در شهر زاهدان بود.روش‌ها: در این مطالعه مقطعی تعداد 500 زن یایسه شهر زاهدان در سال 86 از 23 مرکز بهداشتی- درمانی و 15 پایگاه بهداشتی انتخاب و بررسی شدند. نمونه‌گیری از کنار مراکز شروع شد و تا تکمیل تعداد 13 نمونه مورد نیاز در هر مرکز و با در نظر گرفتن معیارهای ورود به مطالعه ادامه یافت. اطلاعات با استفاده از مصاحبه جمع‌آوری شد و توسط آزمون anova و روش تجزیه به مولفه‌های اصلی (principal component analysis یا pca) و در نهایت با آنالیز رگرسیون خطی چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در این مطالعه متوسط سن یایسگی 3/6 ± 3/47 و میانه سن یایسگی 48 سال به دست آمد. متوسط سن یایسگی در زنان تا به حال ازدواج نکرده (6/44 سال، 04/0 = p)، سطح درامد پایین (3/45 سال، 043/0 = p)، با طبقه اقتصادی- اجتماعی پایین (2/45 سال، 048/0 = p) و مصرف‌کننده دخانیات (8/45 سال، 039/0 = p) به طور معنی‌داری پایین‌تر از سایرین بود.نتیجه‌گیری: علاوه بر نقش ژنتیک و فاکتورهای قاعدگی تولید مثلی، فاکتورهای اقتصادی- اجتماعی نیز می‌توانند در سن یایسگی موثر باشند. به دلیل ارتباط این پدیده با بیماری‌ها، اختلالات، عوارض و میزان مرگ و میر زنان، باید به عنوان یک مساله اپیدمیولوژیک در جوامع، مورد توجه بیشتر قرار گیرد و از زودرس بودن آن تا حد امکان جلوگیری شود.