جایگاه حمایت اجتماعی در خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت؛ مطالعه مروری

مقدمه: دیابت یکی از نگرانی‌های عمده هزاره سوم میلادی به شمار می‌رود که روز به روز بر شمار مبتلایان به این بیماری افزوده می‌شود. وضعیت این بیماری در کشورمان نیز نشان می‌دهد که شیوع بیماری بالا و حدود 7/7 درصد است. مهم‌ترین راهکار کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت، خودمراقبتی می‌باشد که بر اساس مطالعات متعدد خودمراقبتی به علل مختلف در بیماران مبتلا به دیابت در شرایط مطلوبی قرار ندارد. این مطالعه به تعیین ارتباط حمایت اجتماعی به ویژه حمایت خانواده بر رفتارهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی پرداخته است.روش‌ها: این مطالعه، مروری (narrative review) بود و با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی و موتورهای جست‌وجوی علمی نظیر pubmed، proquest، scopus و elsevier، و کلید واژگان دیابت، حمایت اجتماعی و خودمراقبتی مقالات با طراحی‌های مقطعی، کوهورت، کارآزمایی بالینی و نیز مرور سیستماتیک انتخاب شدند. همچنین مقالات فارسی با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی iranmedex، medlib و نیز جست‌وجوی مقالات از سایت‌های مجلات علمی پژوهشی داخلی انتخاب شدند. بازه زمانی مقالات مورد استفاده از سال 1990 تا پایان سال 2011 میلادی بود.یافته‌ها: نتایج مطالعات بررسی شده حاکی از آن بود که وضعیت خودمراقبتی و نیز حمایت اجتماعی در بیماران دیابتی در حد مطلوبی قرار نداشت. مطالعات مورد بررسی نشان دادند که نه تنها بین حمایت اجتماعی و رفتارهای خودمراقبتی همبستگی مثبتی وجود داشت، بلکه برخی مطالعات حاکی از اثر مثبت حمایت اجتماعی به ویژه حمایت خانواده خاصه همسر بیمار بر کنترل قند خون و hba1c بود.نتیجه‌گیری: همانطور که حمایت اجتماعی می‌تواند پیش‌بینی کننده رفتار ارتقا دهنده سلامت باشد، این سازه توانایی پیش‌بینی رفتارهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی را نیز دارا می‌باشد. از این‌رو، درگیر نمودن اعضای خانواده به خصوص همسر بیمار در فرایند خودمراقبتی، می‌تواند برای ارایه دهندگان خدمات سلامی به بیماران دیابتی حایز اهمیت باشد.