بررسی تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان‌های پسرانه شهر بوانات در خصوص فعالیت جسمانی

مقدمه: فعالیت جسمانی منظم روی ابعاد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد و جامعه اثر مثبت دارد. با توجه به شیوع بیماری‌های غیر واگیر مانند فشارخون اولیه، پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی- عروقی که کم تحرکی از عوامل زمینه‌ساز آن‌ها است، مسوولین بهداشتی در صدد تشویق افراد به انجام فعالیت جسمانی بیشتر می‌باشند. رشد عادات مفید بهداشتی در طی مراحل کودکی و شروع نوجوانی بسیار با اهمیت است؛ چرا که رفتارهایی که در نوجوانی شروع می‌شوند، تمایل به ادامه در بزرگسالی دارند. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش و رفتار دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان‌های پسرانه شهر بوانات در خصوص فعالیت جسمانی در سال 1389 است.روش‌ها: در این مطالعه تجربی (experimental) از نوع آینده‌نگر، دو دبیرستان واجد شرایط شرکت در مطالعه، با استفاده از انتساب تصادفی تمام دانش‌آموزان یک دبیرستان (تعداد 42 نفر) به گروه آزمون و نیز تمام دانش‌آموزان دبیرستان دیگر (تعداد 43 نفر) به گروه شاهد انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه چهار قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک، سوالات مربوط به آگاهی، سوالات مربوط به نگرش و پرسش‌نامه عملکرد فعالیت جسمانی بود. سه قسمت نخست پرسش‌نامه محقق ساخته بود که برای تعیین روایی پرسش‌نامه، از روایی صوری و روایی محتوا استفاده شد و جهت تعیین پایایی سوالات مربوط به قسمت آگاهی از آزمون- بازآزمون و نیز برای تعیین پایایی سوالات قسمت نگرش از همسانی درونی2? استفاده شد. برای سنجش عملکرد (قسمت چهارم پرسش‌نامه) نیز از پرسش‌نامه خودگزارشی گارسیا استفاده گردید که قبلاً روایی و پایایی آن مورد آزمون قرار گرفت. پس از اجرای پیش‌آزمون، مداخله آموزشی برای گروه آزمون انجام شد و دانش‌آموزان دو گروه آزمون و شاهد بلافاصله بعد از پایان آموزش و همچنین یک ماه پس از پایان آموزش پیگیری شدند. داده‌های جمع‌آوری شده در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار 18spss و آزمون‌های آماری t-test independent و paired t،2?، mann-whitney و آزمون آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مشارکت افراد در این مطالعه آگاهانه و داوطلبانه بود.یافته‌ها: یافته‌ها عدم وجود تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های آزمون و شاهد در میانگین نمرات آگاهی (934/0 = p)، نگرش (155/0 = p) و رفتار فعالیت جسمانی (387/0 = p) قبل از مداخله نشان داد. تفاوت معنی‌دار در میانگین نمره آگاهی در پیگیری‌های بلافاصله (001/0 > p) و یک ماه بعد از انجام مداخله (001/0 > p) و همچنین وجود تفاوت معنی‌دار در میانگین نمره نگرش بلافاصله (001/0 > p) و یک ماه بعد از انجام مداخله (01/0 = p) در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد مشاهده شد. میانگین نمره رفتار فعالیت جسمانی یک ماه بعد از انجام مداخله در هر دو گروه آزمون و شاهد افزایش معنی‌داری داشت (به ترتیب 01/0 = p و 001/0 > p)، اما اختلاف میانگین نمره رفتار فعالیت جسمانی بین دو گروه معنی‌دار نگردید (39/0 = p).نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه حاکی از اثربخشی مداخله آموزشی و در نتیجه افزایش آگاهی و نگرش بیشتر دانش‌آموزان گروه آزمون در مقایسه با دانش‌آموزان گروه شاهد در خصوص فعالیت جسمانی و در نتیجه افزایش رفتار فعالیت جسمانی آنان می‌باشد. اگر چه میانگین نمره فعالیت جسمانی در گروه شاهد نیز افزایش معنی‌داری داشت، انجام مطالعاتی دیگر با در نظر گرفتن و کنترل بیشتر متغیرهای مخدوشگر احتمالی پیشنهاد می‌گردد