به کارگیری مدل‌های بیزی، گاما-پوآسون، Lognormal و BYM در بررسی خطر نسبی خودکشی در شهرستان‌های استان ایلام

مقدمه: نقشه‌بندی بیماری‌ها شامل مجموعه‌ای از روش‌های آماری است که به تهیه نقشه‌های دقیق بر اساس برآوردهایی از میزان‌های بروز، شیوع و مرگ و میر منجر می‌شود. مدل‌های بیزی از مهم‌ترین مدل‌ها در این حوزه به شمار می‌آید که اطلاعات پیشین تغییرات میزان‌های بیماری در نقشه کلی و الگوی فضایی بیماری را در نظر می‌گیرد. این مدل‌ها دامنه گسترده‌ای را شامل می‌شوند که هر کدام دارای فرمول‌بندی، ویژگی‌ها، نقاط ضعف و قوت مخصوص به خود هستند. در مطالعه حاضر به تشریح و مقایسه مدل‌های بیزی مهم و پرکاربرد گاما-پوآسون، lognormal و bym (besag, york and mollie) در بررسی خطر نسبی خودکشی در شهرستان‌های استان ایلام پرداخته شد.روش‌ها: پژوهش از نوع کاربردی- اکولوژیک بود. در این پژوهش داده‌های خودکشی استان ایلام در سال 1386 و نیمه نخست سال 1387 مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تحلیل داده‌ها از مدل‌های بیزی، گاما-پوآسون، lognormal و bym استفاده گردید. برازش مدل‌ها به داد‌ه‌ها با استفاده از نرم‌افزار winbugs صورت گرفت.یافته‌ها: بر اساس برآوردهای به دست آمده از برازش این سه مدل، شهرستان‌های دره‌شهر و شیروان- چرداول به ترتیب بیشترین و کمترین خطر نسبی خودکشی را به خود اختصاص دادند.نتیجه‌گیری: با وجود تفاوت برآورد خطر نسبی در سه مدل، رتبه خطر نسبی شهرستان‌ها در هر سه مدل مشابه به دست آمد. شهرستان‌های استان ایلام از بیشترین تا کمترین خطر نسبی خودکشی به ترتیب دره‌شهر، ایلام، دهلران، ایوان، آبدانان، مهران، ملکشاهی و شیروان- چرداول بود. همچنین فواصل اطمینان و انحراف معیار به دست آمده از برازش این سه مدل نیز تفاوت اندکی داشتند