ارزیابی اثر تغییر برنامه نوبت کاری از نظام 12 ساعتی به نظام 8 ساعتی بر شیوع مشکلات بهداشتی در یک شرکت پتروشیمی

مقدمه: مطالعه‌ای روی نظام نوبت‌کاری و مشکلات ناشی از آن در پرسنل نوبت‌کار یک شرکت پتروشیمی انجام شد. در آن مطالعه پیشنهاداتی برای تغییر نظام نوبت‌کاری ارایه گردید و آن شرکت نظام نوبت‌کاری خود را از نظام 12 ساعتی به نظام 8 ساعتی تغییر داد. پس از سپری شدن یکسال، این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تغییر برنامه نوبت‌کاری بر میزان شیوع مشکلات بهداشی در میان نوبت‌کاران شاغل در آن شرکت انجام شد.روش‌ها: نمونه‌ها در این مطالعه مقطعی شامل 79 نوبت‌کار مطالعه فعلی و 74 نوبت‌کار مطالعه قبلی بودند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها مشابه مطالعه قبلی و متشکل از پرسش‌نامه‌ای بود که سوال‌هایی در زمینه ویژگی‌های دموگرافیک، مشکلات بهداشتی و نظرخواهی در مورد تغییر برنامه نوبت‌کاری در آن گنجانده شده بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 5/11 انجام گرفت.یافته‌ها: میانگین سابقه‌کار در نظام نوبت‌کاری افراد مورد مطالعه در مطالعه فعلی و قبلی به ترتیب 40/2 ± 91/5 و 79/3 ± 18/5 سال بود (05/0 p > ). شیوع برخی مشکلات گوارشی و اختلالات اسکلتی- عضلانی در مطالعه فعلی به طور معنی‌داری بیشتر از مطالعه قبلی بود (05/0 p < )، اما شیوع برخی مشکلات ذهنی در بین نوبت‌کاران مطالعه فعلی به طور معنی‌داری کمتر از شیوع آن‌ها در بین نوبت‌کاران مطالعه قبلی بود (05/0 p < ). برنامه جدید از نظر نوبت‌کاران کمیت و کیفیت خواب آنان را بهبود بخشیده بود. همچنین یافته‌های این مطالعه نشان داد که 5/97 درصد افراد مورد مطالعه، نظام جدید را نسبت به نظام قبلی بهتر می‌دانستند.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، تغییر برنامه نوبت‌کاری از نظام 12 ساعتی به 8 ساعتی باعث کاهش شیوع اختلالات ذهنی در نوبت‌کاران شده بود و به بهبود وضعیت خواب و زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی انجامیده بود. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که تغییر ایجاد شده در برنامه نوبت‌کاری مفید بوده است و اغلب افراد آن را اثربخش و مثبت ارزیابی نمودند.